Dược Liệu

II. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC BÀO CHẾ –   Bỏ các tạp chất lẫn lộn trong dược liệu: mốc, sâu mọt. –   Để dễ thái miếng, dễ bảo quản, dễ tán ra bột hoặc dễ nấu cao để chế thành thuốc. –   Bỏ bớt vài bộ phận không cần thiết của dược liệu và làm cho vị đó tinh khiết thêm lên (mạch môn bỏ lõi, ngưu tất bỏ đầu). –   Giảm bớt độc tính của dược liệu (mã tiền, bán hạ, hoàng nàn…). –   Thay đổi tính năng của vị … Xem tiếp

BẠCH VI Tên khoa học: Cynanchum atratum Bunge.; Họ thiên lý (Asclepiadaceae) Bộ phận dùng: Rễ. Rễ thành chùm nhỏ, sắc trắng ngà. Không nhầm rễ bạch vi với rễ bạch tiền. Rễ bạch vi màu nâu, hơi mềm, hơi đắng và mặn; rễ bạch tiên ngọt hơn, màu trắng hơn, bẻ giòn hơn. Thành phần hóa học: chứa chất dầu. Tính vị – quy kinh: Vị đắng, mặn, tính bình. Vào kinh vị. Tác dụng: Thanh huyết nhiệt Chủ trị: Trị lậu huyết, âm hư phát nhiệt, chứng phong … Xem tiếp

HOÀNG NÀN (vỏ doãn) Tên khoa học: Strychnos gaulthierana Pierre; Họ mã tiền (Loganiaceae) Bộ phận dùng: Vỏ cây. Dùng thứ vỏ khô, chắc, giòn, dày, rộng; vỏ ngoài vàng nhiều thì tốt, nếu xanh ẩm mốc thi xấu. Loại cây hoàng nàn ở Thanh Hóa, Nghệ An có vỏ dày rộng hơn các cây ở tỉnh khác. Không nên nhầm hoàng nàn với hoàng đàn (Dacrydium pierrei, họ Taxaceae). Hoàng đàn dùng gỗ mùi thơm, không độc, lợi tiểu. Thành phần hóa học: Alcaloid toàn phần lên tới 5,28%, … Xem tiếp

LÔI HOÀNG Tên khoa học: Omphalia tapidescens Schroeters; Họ nấm lỗ (Polyporaceae) Bộ phận dùng: Toàn cục. Lôi hoàng là một loại nấm sông gửi ở dưới gốc tre, lâu ngày hóa thành cục (cọ thử vào ngón tay cái hoặc ngón chân cái), vỏ ngoài sắc đen hoặc hơi đen nâu, ở trong sắc trắng, thịt cứng là thứ tốt, cắn vào răng thấy hơi có nước dính, ngậm lâu tan hết, có loại ở trong sắc tím đen, độc không dùng được. Thành phần hóa học: Có chất … Xem tiếp

MẪU LỆ (vỏ hầu) Tên khoa học: Ostrea sp.; Họ mẫu lệ (Ostridae) Bộ phận dùng: vỏ cứng con hầu to bằng bầu tay, dày, trắng xám không lẫn với các loại vỏ khác, không vụn la tốt. Thành phần – hóa học: có Carbonat calci (80 – 95%), phosphat calci v.v… Tính vị – quy kinh: Vị mặn, tính bình, hơi lạnh. Vào kinh can, đởm và thận. Tác dụng: Làm mềm khối cứng, cố tràng, hóa đờm. Chủ trị: Hóa đờm, trị băng huyết, bạch đới, di tinh, … Xem tiếp

Ô ĐẦU Tên khoa học: Aconitum sinensePaxt.; Họ mao lương (Ranunculaceae) Bộ phận dùng: rễ cái (vẫn gọi là củ). Rễ cái (còn gọi ) là củ mẹ): thu hối vào giữa hay cuối mùa xuân là tốt, nếu để qua mùa thì củ teo và xốp; thu hái về, cắt bỏ rễ con rửa sạch đất, phơi khô. + Ở Trung Quốc có nhiều loại cây ô đầu: A. fortuei, A. chinense Paxt, A. carmichaeli, mang nhiều tên khác nhau: xuyên 5 (mọc ở Tứ Xuyên), thảo ô (mọc … Xem tiếp

TANG DIỆP (lá dâu) Tên khoa học: Morus alba L.; Họ dâu tằm (Moraceae) Bộ phận dùng: lá. Lá bánh tẻ (không già, không non), to, khô, nguyên lá màu xanh lục, không vàng úa, không sâu, không vụn nát là tốt. Thành phần hóa học: có caroten, tanin, rất ít tinh dầu, vitamin C, colin, adenin, trigonelin. Ngoài ra còn có pentosan, đường, calci malat và cacbonat. Tính vị – quy kinh: Vị ngọt, hơi đắng, tính hàn. Vào hai kinh can và phế. Tác dụng: Tán phong nhiệt, … Xem tiếp

TIỀN HỒ Tên khoa học: Peucedanum decursivum Maxim (tiền hồ hoa tím) và Peucedanum praeruplorum Dum (tiền hồ hoa trắng); Họ hoa tán (Apiaceae) Bộ phận dùng: Rễ. Rễ khô, màu nâu xám, ruột mềm trắng, mùi thơm hắc, nhiều dầu thơm; không ẩm, mốc, mọt là tốt. Mới phát hiện cây có ở Lạng Sơn nhưng số lượng không nhiều. Cụ Tuệ Tĩnh dùng rễ cây chỉ thiên làm tiền hồ, rễ cây này không thơm. Thành phần hóa học: Hoa tím: Có nodakenitin, tinh dầu, tanin, đường, acid … Xem tiếp