Căn nguyên
Không rõ căn nguyên ở trẻ. Căn nguyên ở người lớn: mủ trong ổ bụng, xơ gan, khối tân sinh xâm nhập tĩnh mạch cửa, đa hồng cầu, viêm tụy cấp hoặc mạn tính, nhiễm khuẩn huyết, chấn thương bụng.
Triệu chứng
THỂ CẤP TÍNH: đau bụng dữ dội, buồn nôn, đôi khi nôn ra máu, cổ trướng. Có thể tử vong sau vài ngày do tắc ruột vì tắc mạch lan tới các tĩnh mạch mạc treo.
THỂ MẠN TÍNH: trong 1/3 số trường hợp, sau giai đoạn cấp, có tuần hoàn bàng hệ và tĩnh mạch chủ thông lại, cho máu đi qua. Tuy vậy, bệnh dẫn tới tăng áp lực tĩnh mạch cửa (xem hội chứng này). Nếu kết hợp với tắc tĩnh mạch lách thì có thể có hội chứng cường lách (xem thuật ngữ này và hội chứng Banti).
Xét nghiệm bổ sung
- Chụp X quang: chụp bụng không chuẩn bị có thể thấy tĩnh mạch cửa bị vôi hoá và có gan -lách to.
- Xét nghiệm khác: chụp mạch ơ thì tĩnh mạch, chụp siêu âm cắt lớp cho thấy huyết khối trong tĩnh mạch cửa.
Điều trị
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa và giãn tĩnh mạch thực quản. Không nối tắt cửa – chủ được vì tĩnh mạch cửa không cho máu qua.