Cây cau thân hình trụ cao 10-15m, lá mọc chụm ở ngọn cây. Lá to xẻ lông chim, có bẹ to ôm lấy cây. Cụm hoa lớn phân nhánh, hoa đực có mùi thơm, ở trên, hoa cái ở dưới. Quả cau hình trứng khi non có màu xanh, lúc già có màu ngà, có chứa hạt tròn. Quả cau được dùng để ăn trầu và dùng làm thuốc chữa bệnh.
Theo Đông y, vỏ quả cau có vị ngọt, hơi the, tính ấm. Tác dụng thông khí hành thủy, chữa thủy thũng cước khí, bụng đầy chướng. Hạt quả cau có vị cay, đắng, chát, tính ấm, tác dụng tiêu tích hành thủy sát trùng, trừ giun sán, kích thích tiêu hóa, chữa viêm ruột, tiêu chảy, chốc đầu.
Bài thuốc chữa bệnh từ hạt cau:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh chốc đầu
+ Hạt cau 30g
+ Mật lợn 10ml
Hạt cau phơi khô tán bột, cho vào mật lợn, trộn đều; chỗ đau rửa sạch bằng nước chè tươi đặc, sau đó bôi thuốc lên trên. Ngày bôi một lần. cần bôi liền 11 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa bệnh sốt rét
+ Hạt cau | 20g |
+ Thường sơn | 6g |
+ Thảo quả | 1g |
+ Cát căn | 4g |
Các vị thuốc rửa sạch cho vào nồi cùng 600ml nước sắc kỹ, khi còn 200ml chắt lấy nước đặc. Người bệnh chia 3 lần uống trong ngày trước khi ăn. cần uống liền 7-9 ngày.
Bài 3. Thuốc chữa bệnh đầy hơi chướng bụng
+ Hạt cau 5g
+ Sơn tra 10g
Cả hai thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 400ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh uống ngày một thang chia 3 lần uống trước khi ăn mỗi lần 60ml nước thuốc, cần uống liền 9 ngày.
Bài 4. Thuốc chữa bệnh đau bụng
+ Hạt cau 5g
+ Hắc sửu 4g
+ Mộc hương 4g
+ Nhân trần 5g
+ Tạo giác ‘3g
Các vị thuốc sấy khô, tán bột mịn, luyện viên bằng nước cháo đặc, viên to như hạt ngô phơi khô, ngày uống 3 lần trước khi ăn, mỗi lần 10 viên với nước sôi để nguội, cần uống 5 ngày liền.
Bài 5. Thuốc tẩy giun đũa
+ Hạt cau 15g
+ Vỏ lựu 9g
+ Hạt bí đỏ 9g
Các vị thuốc giã dập, cho vào nồi cùng 400ml nước sắc lấy 200ml nước đặc. Người bệnh chia 3 lần uống trong ngày, trước khi ăn. Cần uống 2-3 ngày.
Bài 6. Thuốc chữa chân đùi sưng đau
+ Hạt cau | 12g |
+ Mộc qua | 9g |
+ Trần bì | 4,5g |
+ Cát cánh | 6g |
+ Gừng | 6g |
+ Tía tô | 3g |
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh uống ngày một thang chia 3 lần trước khi ăn, mỗi lần 60ml nước thuốc, uống liền 5-7 ngày là một liệu trình, cần uống 2-3 liệu trình. Thời gian nghỉ giữa các liệu trình là 5 ngày.
Bài 7. Thuốc chữa bệnh đại tiện khó
+ Hạt cau | 6g |
+ Chỉ thực | 7g |
+ Ô dược | 5g |
+ Mộc hương | 6g |
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 400ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 150ml nước đặc. Người bệnh uống ngày một thang chia 3 lần uống trước khi ăn. cần uống 5-7 ngày.
Bài 8. Thuốc chữa chứng thấp gày, tiêu hóa kém, khí trệ
+ Hạt cau | 12g |
+ Đại phúc bì | 9g |
+ Hạnh nhân | 9g |
+ Phục linh bì | 12g |
+ Nhân trần | 12g |
+ Thần khúc | 9g |
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 200ml nước đặc. Người bệnh uống ngày một thang chia 3 lần trước khi ăn. cần uống liền 11 ngày.
Bài 9. Thuốc chữa bệnh chân sưng phù
+ Hạt cau | 9g |
+ Đại phúc bì | 9g |
+ Mộc qua | 9g |
+ Hạt cải củ | 9g |
+ Tang bạch bì | 9g |
+ Trầm hương | 1.5g |
+ Hạt tía tô | 6g |
+ Hoa kinh giới | 6g |
+ Ô dược | 6g |
+ Trần bì | 6g |
+ Lá tía tô | 6g |
+ Chỉ xác | 6g |
+ Gừng tươi | 6g |
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 200ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 11 ngày.
Bài 10. Thuốc chữa bệnh viêm túi mật
+ Quả cau 10g
+ Sài hồ 10g
+ Bạch thược 20g
+ Uất kim 10g
+ Đơn bì 10g
+ Hoàng cầm 10g
+ Đại hoàng 10g
+ Chỉ thực 20g
+ Bán hạ 10g
+ Can khương 6g
+ Hạt củ cải 10g
+ Trần bì 10g
Các vị thuốc cho vào nồi cùng 600ml nước, đun nhỏ lửa cho sôi kỹ. Khi còn 300ml chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày, trước khi ăn. Cần uống liền 5 ngày.
Bài 11. Thuốc chữa bệnh phù thũng
+ Vỏ quả cau già 15g
+ Vỏ quả bí đao 15g
+ Tiêm mao 15g
+ Củ cải trắng 30g
+ Củ mã thầy 50g
Các vị thuốc cho vào nồi cùng 600ml nước đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ. Khi còn 300ml chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày, trước khi ăn. cần uống liền 9 ngày.
Bài 12. Thuốc chữa bệnh táo bón
+ Quả cau tươi 15g
+ Khoai lang 30g
+ Gạo tẻ 50g
Quả cau tươi cắt nhỏ cho vào nồi, thêm 1000ml nước, đun nhỏ lửa cho cau nhừ. Khi còn 800ml nước cau, chắt lấy nước để dùng. Khoai lang rửa sạch cắt nhỏ cùng gạo tẻ cho vào nồi, cho nước cau vào đun nhỏ lửa thành cháo nhừ. Người bệnh ngày ăn một lần vào buổi sáng lúc đói. cần ăn liền 5 ngày.
Bài 13. Thuốc chữa ho
+ Quả cau tươi | 15g |
+ Gừng tươi | 12g |
+ Củ cải trắng | 20g |
+ Trần bì | 12g |
+ Mật ong | 20ml |
Quả cau tươi cắt nhỏ, gừng tươi giã dập, củ cải trắng rửa sạch cắt nhỏ, cùng trần bì cho vào nồi, thêm 600ml nước đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ. Khi còn 300ml chắt lấy nước, bỏ bã. Cho mật ong vào nước thuốc quấy đều, đun lại thuốc sôi là được. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày sau khi ăn. Cần ăn liền 5 ngày.
Bài 14. Thuốc chữa bệnh trẻ em đi ỉa phân xanh
+ Hạt quả cau | 5g |
+ Cà rốt | 50g |
+ Vỏ quả lựu | 5g |
+ Gạo nếp rang vàng | 30g |
+ Mật ong | 20ml |
Cho hạt quả cau, cà rốt, vỏ quả lựu, gạo nếp rang vàng vào nồi cùng 450ml nước đun kỹ lấy 150ml nước đặc. Cho mật ong vào quấy đều, đun lại cho thuốc sôi. Chia 3 lần cho trẻ uống hết trong ngày trước khi ăn. cần ăn liền 5 ngày.