Cây cối xay thân nhỏ, mọc hoang, có nhiều cành, phát triển thành bụi. Cao 1-1,5m, có lông mềm toàn thân. Lá mọc so le, hình tim, mép khía răng. Hoa có màu vàng mọc ở nách lá, cuống dài. Quả có 15-20 lá noãn dính nhau, có hình giống Vi cối xay lúa. Hạt hình quả thận màu đen nhạt. Quả cối xay cho hạt làm thuốc chữa bệnh.
Theo Đông y, quả cối xay có vị hơi ngọt, tính bình. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, long đờm lợi tiểu, tăng cường khả năng tình dục, nhuận tràng, chữa sổ mũi, sốt cao, đau đầu, tật điếc, ù tai, đái đỏ, đái dắt.
Không dùng cho phụ nữ có thai.
* Thuốc ứng dụng từ quả cối xay:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh kiết lỵ
+ Quả cối xay 15g
+ Hoa mào gà 30g
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 300ml nước thuốc, chia 3 lần uống trong ngày trước khi ăn. cần uống liền 2-3 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa bệnh ù tai
+ Quả cối xay 20g
+ Thịt lợn 150g
Cho tất cả vào nồi cùng 500ml nước nấu cho nhừ. Người bệnh ăn thịt, uống nước, chia làm 2 lần ăn hết trong ngày vào lúc đói. Cần ăn, uống liền 5 ngày.