Khái niệm
Chi dưới nổi gân xanh đột ngột là chỉ chứng gân mạch nổi cuộn lên ở chi dưới, phần nhiều phát sinh ở bụng chân có màu xanh tía như vỏ cây, cành cây hoặc có hình dạng ngoằn ngoèo, khi đứng thẳng nổi lên rất rõ, thường kiêm cảm giác trướng nặng, dễ mệt mỏi.
Phân biệt
Chứng hậu thường gặp
Nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới do thấp nhiệt ứ trệ: Có chứng chi dưới sưng đỏ, nóng rát và đau, gân xanh nổi đột ngột, hoặc thấy thấp chẩn loét ngứa, kiêm chứng đắng miệng, chân tay mỏi nhừ, tiểu tiện sẻn đỏ, đại tiện không đều, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch Huyền Sác.
Nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới do hàn thấp ứ trệ: Có chứng chi dưới sưng nặng, gân xanh nổi đột ngột, tê dại lạnh đau, đi đứng khó khăn, thời tiết âm u bệnh càng nặng, tiểu tiện trong, đại tiện nhão, rêu lưỡi trắng nhớt, mạch Nhu Hoãn.
Nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới do khí hư huyết ứ: Có chứng chi dưới sưng trướng, gân xanh nổi đột ngột kiêm chứng mệt mỏi yếu sức, thiểu khí biếng nói, mặt nhợt không tươi, môi lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng mạch Hư vô lực.
Phân tích
- Chứng Nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới do thấp nhiệt ứ trệ với chứng Nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới do hàn thấp ứ trệ: Loại trên là cảm nhiễm tà khí thấp nhiệt hoặc ăn quá nhiều đọ béo ngọt rượu chè nung nấu thành thấp nhiệt, thấp nhiệt dồn xuống dưới, kinh mạch bị ứ trệ gây nên. Ngoài triệu chứng nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới thường kiêm chứng sưng đỏ nóng đau, phát sốt đắng miệng, chân tay thân thể đau mỏi tiểu tiện sẻn đỏ, đại tiện không đều, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch Huyền Sác là những biểu hiện do thấp nung nấu ở Loại sau là do nằm ngồi nơi ẩm ướt, lội nước dầm mưa, tà khí hàn thấp ngâm vào gân mạch, khí huyết bị ứ nghẽn gây nên. Ngoài hiện tượng gân xanh đột ngột nổi lên ở chi dưới thường kiêm chứng sưng nặng tê dại hoặc cảm thấy đau nhức rêu lưỡi trắng nhớt, mạch Nhu Hoãn là những biểu hiện do hàn thấp ngưng trệ. Hai chứng đều thuộc thấp tà nghẽn ở trong, nhưng một loại kiêm chứng chân tay thân mình sưng đỏ, phát sốt đắng miệng, tiểu tiện vàng là hiện tượng nhiệt. Điều trị nên thanh nhiệt lợi thấp, hoạt huyết thông lạc, dùng phương Tỳ giải hóa độc thang gia giảm. Một loại kiêm chứng chân tay thân mình tê dại mà đau, gặp lạnh đau tăng, tiểu tiện trong là hiện tượng hàn. Điều trị nên tuyên tán hàn thấp, lý khí thông lạc, dùng phương Kê minh tán.
- Chứng nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới do khí hư huyết ứ: Phần nhiều do thể trạng vốn yếu hoặc ốm lâu khí hư kiêm chứng mang nặng đứng lâu kéo dài huyết ở chi dưới không lưu thông gây nên. Ngoài chứng trạng gân xanh nổi đột ngột ở chi dưới, còn có những biểu hiện về khí hư như mệt mỏi yếu sức, thiểu khí biếng nói, mặt nhợt không tươi, môi lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch Hư vô lực, Điều trị nên ích khí hoạt huyết, hòa doanh thông lạc, cho uống Bổ dương hoàn ngũ thang gia giảm.
Chứng nổi gân xanh đột ngột ở chi dưới phần nhiều phát sinh ở người đứng lâu mang nặng, nếu thể trạng vốn có thấp tà dồn xuống hoặc khí hư lại càng dễ phát bệnh. Biểu hiện lâm sàng nên dựa vàố hàn nhiệt hư thực mà chẩn đoán phân biệt.