BÙ DẺ LÁ LỚN
Tên khác: Nam kỳ hương, Dất lông.
Tên khoa học: Uvaria cordata (Dun.) Wall. ex Alston; thuộc họ Na(Annonaceae).
Tên đồng nghĩa: Guatteria cordata Dun.; Uvaria macrophylla Roxb.
Mô tả: Cây bụi leo hay dây leo cao 5-6m; cành non có lông hung đỏ. Lá hình trứng ngược, gốc hình tim, chóp nhọn, mặt trên nhẵn, mặt dưới có nhiều lông hung đỏ. Hoa mọc thành cụm 2-4 cái, đối diện với lá, hay ở ngọn. Mỗi hoa có 3 lá dài; 5 cánh hoa đều có lông ở cả hai mặt; nhị nhiều; lá noãn nhiều, có lông, khi chín hình tròn, bóng nhẵn, chứa 8-10 hạt. Hoa tháng 6-8.
Bộ phận dùng: Lá và rễ (Folium et Radix Uvariae Cordatae).
Nơi sống và thu hái: Loài phân bố ở Ấn Độ, Mianma, Thái Lan, Malaixia, Sri Lanka, Indonesia và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc hoang ở bìa rừng, tới độ cao 700, từ Bắc Thái, Hà Tây qua Quảng Trị, các tỉnh Tây Nguyên đến Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, An Giang, Kiên Giang.
Thu hái: Lá và rễ quanh năm, dùng tươi hay phơi khô.
Tính vị, tác dụng: Rễ có vị cay, đắng, tính bình; có tác dụng trừ phong thấp, bổ gân cốt. Lá có vị nhạt, hơi thơm, tính bình; có tác dụng tán ứ tiêu thũng, ngừng ho.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Thường dùng trị: 1. Khó tiêu, đầy bụng, ỉa chảy; 2. Phong thấp, lưng gối
mỏi, chấn thương, bị thương.
Liều dùng: 15-20g rễ hoặc 10-15g lá một ngày, dạng thuốc sắc. Lá có thể dùng tươi giã đắp hoặc phơi khô tán bột dùng rịt. Đồng bào Tây Nguyên thường dùng lá làm men chế rượu.