Căn nguyên
Những bệnh viêm có căn nguyên ẩn: viêm trực-đại tràng loét xuất huyết, bệnh Crohn, bệnh to đại tràng nhiễm độc.
Viêm do nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng, virus: bệnh do amip (lỵ amip), do Shighella, Salmonella, Yersinia, Campylobacter jejuni, Clostridium difficile, hoặc do nhiễm virus cự bào.
Căn nguyên mạch máu: viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ (đại tràng không được cung cấp đủ máu).
Tác dụng phụ của thuốc: muối vàng, thuốc an thần kinh, thuốc kìm hãm phân bào (ức chế tế bào phân chia hoặc sinh sản).
Những tiêu chuẩn đánh giá độ nặng của viêm đại tràng cấp tính:
Những dấu hiệu chức năngsốt trên 38,5°c, nhịp tim nhanh trên 100- 120/phút, hạ huyết áp, đau bụng (dấu hiệu này kém tin cậy), mất nước do ỉa chảy và/hoặc mất máu (khó đánh giá), gầy mòn nhanh.
Xét nghiệm cận lâm sàng:tăng bạch cầu trong máu, tốc độ máu lắng cao, rối loạn chất điện giải còn tranh cãi và kém đặc hiệu.
Thiếu máu với hàm lượng hemoglobin thấp dưới 8-10 g Hb/100 ml, dù truyền máu cũng không tăng, là một dấu hiệu thật sự trầm trọng.
Những dấu hiệu X quang:chụp X quang bụng không chuẩn bị đơn thuần thường cho những tiêu chuẩn đáng tin cậy hơn về mức độ bệnh nặng:
+ Giãn đại tràng toàn bộ (chứng giãn đại tràng) hoặc từng đoạn với đường kính lớn hơn 7 cm.
+ Bò (đường viền) của đại tràng không đều đặn, trong đó thấy các hình ảnh có hơi (khí) có đường viền kép.
+ Giãn tiểu tràng ở phía trên với hình ảnh mức nước mức hơi.
VIÊM ĐẠI TRÀNG NHIỄM ĐỘC
Trong bệnh viêm đại tràng nhiễm độc, đại tràng bị mất trương lực cơ và ngày càng giãn rộng thêm ra (nên còn gọi là bệnh to đại tràng nhiễm độc).
Đại tràng mất trương lực cơ nếu bị giãn cấp tính có thể dẫn tới thủng, viêm phúc mạc và sốc nhiễm khuẩn.
Hội chứng này gặp trong bệnh viêm trực-đại tràng loét xuất huyết và trong bệnh Crohn tuy hiếm hơn.
Viêm đại tràng nhiễm độc cũng có thể dẫn đến biến chứng viêm đại tràng nhiễm khuẩn và nhiễm ký sinh trùng, nhất là bệnh do amip.
Thụt baryt và các khâu chuẩn bị thụt, sử dụng thuốc chống ỉa chảy hoặc thuốc chống tiết cholin có thể làm cho đại tràng giãn to nhanh hơn.