VIÊM MŨI XOANG CẤP
BS Trịnh Thị Cẩm Vân
Trong điều kiện sinh hoạt không được vệ sinh về môi trường, nước thải, và bảo hộ lao động kém ở những nước kém phát triển như đất nước chúng ta, những bịnh mũi xoang phát triển nhiều, có thể nói bịnh mũi xoang chiếm tỷ lệ cao nhất trong các bệnh về tai mũi họng.
CHẨN ĐOÁN:
Bịnh thường xãy ra nhất ở nhóm xoang trước. Viêm xoang sau cấp, riêng lẽ rất hiếm gặp. Khi có viêm xoang sau cấp, ngoài hội chứng viêm đa xoang kéo dài trong đó những triệu chứng của viêm xoang trước che lấp triệu chứng của viêm xoang sau.
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG :
- Triệu chứng toàn thân:
Những triệu chứng này có thể rất ít hay ngược lại chúng đáng chú ý nhất với chuông thân nhiệt, cảm giác nóng sốt, mệt mỏi toàn thân, thiểu niệu ..
- Triệu chứng cơ năng:
- Đau: là dấu hiệu cố định, có trong các dạng khác nhau, nhìn chung là dấu hiệu quan trọng, khu trú ở vùng quanh hốc mắt, góc trong mắt và vùng trước trán nếu có viêm xoang sàng và viêm xoang trán, cùng với ổ mắt nếu viêm xoang hàm.
- Cảm giác nặng vùng mặt kèm với đau.
- Thường hơi thở có mùi hôi.
- Tắt mũi và mất mùi là do viêm mũi thường xuyên đi kèm với viêm xoang cấp.
- Triệu chứng thực thể:
- Chảy mũi chỉ một bên, nhầy mủ, vàng, mùi nhạt nếu không có vi trùng yếm khí cũng không có tiến trình viêm hoại tử và có mùi thối trong các trường hợp ngược lại. Chảy mũi làm dịu cơn đau nhưng hỉ mũi làm đau nhiều hơn.
- Khám bằng nhìn bên ngoài cho phép thấy rõ vài thay đổi trên gương mặt nếu đã có xuất ngoại : vùng má hay vùng xoang trán phồng lên.
- Sờ phát hiện những điểm đau dưới ổ mắt và trên ổ mắt hay góc trong mắt vùng rễ mũi.
- Soi mũi trước thấy rõ dịch tiết mủ khu trú ở khe mũi giữa với tất cả các triệu chứng của viêm mũi mủ.
- Soi mũi sau nói chung không thấy được một triệu chứng đặc biệt nào, ngoại trừ trường hợp có viêm xoang sau đi kèm.
- Chú ý tìm ổ nhiểm trùng ở răng.
CẬN LÂM SÀNG :
- Nội soi mũi xoang :
- Thấy được mủ chảy ra hay đọng ở các lỗ thông xoang hàm, xoang sàng thuộc khe giữa.
- Hình ảnh phù nề hay tắt các lỗ thông mũi xoang.
- Mủ chảy theo khe trên xuống vòm hay đọng nhiều ở vòm .
- X quang thông thường :
Phim tư thế Blondeau và Hirtz:
Hình ảnh mờ các xoang. Nếu có mực nước hơi ở một bên xoang hàm thì có giá trị chẩn đoán cao, và trong trường hợp này cần lưu ý khám tìm ổ nhiểm trùng răng.
- Phim CT Scanner: Rất có giá trị trong chẩn đoán nhưng không cần thiết lắm vì chi phí cao.
ĐIỀU TRỊ :
- Điều trị nội khoa :
Chủ yếu là điều trị nội khoa suốt giai đoạn cấp : kháng sinh, kháng viêm và những chất tan đàm…
Dẫn lưu dịch.
Không bao giờ được chọc dò trong giai đoạn viêm cấp ngoại trừ trường hợp làm giảm áp lực để làm dịu cơn đau cho bịnh nhân.
- Điều trị ngoại khoa :
Điều trị ngoại khoa bị loại trừ trong giai đoạn viêm cấp. Phải can thiệp ngoại khoa nếu có biến chứng nặng.
Điều trị dự phòng cần phải điều trị cơ địa bịnh nhân để tránh tái phát, nhất là điều trị dị ứng…