Phát hiện sớm các dấu hiệu đe dọa tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não có xu hướng giảm vào những năm 1960- 1970 nhưng giờ đây đang có xu hướng tăng lên đột ngột. Chỉ tính riêng năm 1999 đã có 750.000 trường hợp mắc tai biến này. Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, tỷ lệ Tai biến mạch máu não cũng đang có chiều hướng tăng lên.
Tai biến mạch máu não có thể được phát hiện sớm nhờ các triệu chứng báo hiệu. Người bệnh nếu có kinh nghiệm dễ dàng phát hiện được. Khoảng 50% bệnh nhân bị Tai biến mạch máu não có thể có các triệu chứng báo hiệu trước vài giờ đến vài ngày. Phát hiện sớm các dấu hiệu báo trước, điều trị tích cực ngay từ giai đoạn đầu của bệnh sẽ hạn chế được tỷ lệ tử vong và tai biến của bệnh.
Một Tai biến mạch máu não thoáng qua (gọi tắt là TIA) là một chứng bệnh gần giống như Tai biến mạch máu não. Đây là một vấn đề đang làm đau đầu các nhà khoa học trên thế giới. Thực chất, đây là một Tai biến mạch máu não thoáng qua do giảm tạm thời lưu lượng máu não.
Việc chẩn đoán TIA rất khó. 1,2 triệu dân Mỹ trên 45 tuổi bị bệnh này mà không biết bởi biểu hiện của TLA qua rất nhanh.
Để chẩn đoán sớm, hạn chế tỷ lệ tai biến, tử vong của bệnh, ta có thể dựa vào những dấu hiệu báo trước cơn tai biến mạch máu não:
- Đau đầu dữ dội đột ngột. Dấu hiệu này có thể gặp ở 50% bệnh nhân do nguyên nhân xuất huyết nội sọ.
- Cảm thấy tê bì hoặc đau như kim châm ở bàn chân, bàn tay hay ở một nửa người. Dấu hiệu này gặp ở 21% trường hợp nhưng thường dễ bị bỏ qua.
- Đột nhiên không cầm nắm được nữa, đang ăn đánh rơi bát đũa, đang viết đánh rơi bút…. Dấu hiệu này gặp ở 20% bệnh nhân.
- Hoa mắt, chóng mặt, ù tai…, đi đứng loạng choạng không vững hoặc vấp ngã… Dấu hiệu này gặp ở 20% bệnh nhân.
- Đột nhiên thấy nảy đom đóm, nhìn như có ruồi bay trước mắt, thị lực giảm đột ngột…. Thường thấy ở một bên mắt và gặp ở 18,9% trường hợp.
- Rối loạn ngôn ngữ, rối loạn tư duy…. Bệnh nhân thường không nói được hoặc chỉ nói ú ớ, nói lắp, nói những câu vô nghĩa…. Dấu hiệu này chỉ thoáng qua trong vài phút nhưng cũng có thể kéo dài vài ngày trước khi xảy ra tai biến.
Các triệu chứng báo hiệu thường có thể xảy ra trước cơn tai biến mạch máu não 1-2 giờ hoặc vài ngày.
Người mắc các bệnh như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường, thống phong, béo bệu… cần lưu ý đề phòng, phát hiện sớm các dấu hiệu báo động trên.
Một số đặc điểm của xuất huyết não do tăng huyết áp ở người cao tuổi
Xuất huyết não là một dạng của tai biến mạch máu não. Đây là một vấn đề thời sự bức thiết không chỉ của y học Thế giới mà còn là của Việt Nam. Xuất huyết não do Tăng huyết áp chiếm tỷ lệ cao, từ 70-90%. Tỷ lệ tử vong trong tháng đầu tại bệnh viện rất cao, từ 40-60% tổng số bệnh nhân mắc bệnh Xuất huyết não.
Theo nghiên cứu của Bệnh viện Thống Nhất, từ năm 1997 đến năm 1999 trên tổng số 34 bệnh nhân tuổi trên 60 bị tai biến mạch máu não cấp cứu điều trị tại bệnh viện đã rút ra một số kết luận sau:
- Số bệnh nhân không biết mình bị tăng huyết áp là 2/34 người. Được điều trị thường xuyên 9/34 người.
- Không được điều trị thường xuyên 23/34 người. Theo Lagrue: Tại Mỹ và Pháp có 20% và ở Đức có 24% số bệnh nhân được điều trị thường xuyên.
- Nhận xét của các nhà khoa học đều cho thấy nếu bệnh nhân Tăng huyết áp được theo dõi điều trị thường xuyên sẽ hạ thấp được tỷ lệ Tai biến mạch máu não nói chung và Xuất huyết não nói riêng.
- Người có tuổi thường mắc nhiều bệnh cùng lúc. Thời gian mắc bệnh huyết áp càng lâu thì khả năng Xuất huyết não càng lớn.
- Rối loạn lipid máu là yếu tố nguy cơ chính phối hợp với Tăng huyết áp để thúc đẩy nhanh quá trình vữa xơ động mạch và cuối cùng dẫn đến Tai biến mạch máu não nói chung hay Xuất huyết não nói riêng.
- Nghiên cứu này cho thấy thời gian bệnh nhân bị Xuất huyết não ban ngày chiếm tỷ lệ cao nhất, cao điểm vào 6-8 giờ sáng, ban ngày nhiều hơn ban đêm
- Các tháng 8 đến tháng 11 là những tháng mưa nhiều ở miền Nam, Tai biến mạch máu não chiếm tỷ lệ cao hơn. Một nghiên cứu khác cho kết luận Xuất huyết não thường bị về mùa rét.
Nắm được các đặc điểm của xuất huyết não sẽ giúp bạn phòng ngừa được tai biến này.