Hoàn Cốt
Tên Huyệt:
Huyệt ở chỗ lõm sau mỏm trâm chõm, (giống hình xương (cốt) tròn (hoàn) vì vậy gọi là Hoàn Cốt.
Tên Khác:
Hoàn Cốc.
Xuất Xứ:
Thiên ‘Khí Huyệt Luận’ (Tố vấn.58).
Đặc Tính:
Huyệt thứ 12 của kinh Đởm.
Huyệt hội với kinh thủ Thái Dương và thủ Thiếu Dương.
Vị Trí huyệt:
Ở chỗ lõm phía sau và dưới mỏm xương chũm, sát bờ sau cơ ức đòn chũm.
Giải Phẫu:
Dưới da là cơ ức-đòn-chũm, cơ gối đầu, cơ đầu dài, cơ trâm móng, cơ trâm lưỡi, cơ trâm hầu và cơ 2 thân.
Thần kinh vận động cơ là nhánh của dây thần kinh sọ não số XI, nhánh cổ 2, nhánh dây thần kinh chẩm lớn, nhánh dây thần kinh dưới chẩm, các nhánh của dây thần kinh sọ não số XII, IX và số VII.
Da vùng huyệt chi phối bởi tiết đoạn thần kinh C2.
Chủ Trị:
Trị răng đau, mặt sưng đau, mặt liệt, tai ù.
1. Phối Thiên Đỉnh (Đại trường.17) + Tiền Cốc (Tiểu trường.3) trị cuống họng đau (Tư Sinh Kinh).
2. Phối Liệt Khuyết (Phế 7) trị liệt mặt (Tư Sinh Kinh).
3. Phối Bộc Tham (Bàng quang.61) + Phi Dương (Bàng quang.58) + Phục Lưu (Th.7) + Túc Tam Lý (Vị 36) + Xung Dương (Vị 42) trị chân teo, chân tê, chân mất cảm giác (Tư Sinh Kinh).
Cách châm Cứu:
Châm xiên 0, 5 – 1 thốn. Cứu 1 – 3 tráng – Ôn cứu 5 – 10 phút.