Đi nghỉ vào mùa hè, ngoài việc thưởng ngoạn các danh lam thắng cảnh, tìm hiểu những di tích văn hóa và lịch sử… du khách còn có dịp biết đến các sản vật phong phú và độc đáo của mỗi vùng miền, trong đó không thể không kể đến các cây, con và khoáng vật được sử dụng để làm thuốc. Với mong muốn có được sức khỏe thật tốt cho bản thân và gia đình nên nhiều người sẵn sàng bỏ tiền ra để mua các dược liệu này mà không cần biết những thứ đó là của thật hay của dởm, nhất là khi người bán lại có “nghệ thuật” rao hàng hết sức hấp dẫn. Vậy, những dược liệu nào hay bị làm giả?
Khó có thể kể hết các loại dược liệu dễ bị gian thương làm giả vì mục đích trục lợi. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm lâu năm chúng tôi có thể dẫn ra một số dược liệu thông dụng thường bị làm giả như sau :
 |
– Nhân sâm thường được làm giả bằng hoa sơn sâm, thổ nhân sâm (những loại sâm có công dụng thua kém nhân sâm rất nhiều) và thương lục (vị thuốc có tác dụng trục thủy, dùng không đúng chỉ định rất nguy hiểm).
– Tam thất chính hiệu bị làm giả bởi các dược liệu khác như nga truật (nghệ đen), bạch cập (vị thuốc cầm máu), cúc tam thất, củ hồi đầu, thổ tam thất, tam thất gừng (khương tam thất)… hoặc bị chế tác từ loại xấu thành loại tốt bằng cách cắt và dùng keo ghép các củ tam thất nhỏ và kém chất lượng thành những củ to, được đánh bóng và găm các mảnh chì bên trong để bán với giá cao hơn.
– Hoài sơn thường được làm giả bằng sắn, khoai mỡ hay khoai lang.
– Ba kích thật bị làm giả bởi rễ cây mặt quỷ (dương giác đằng), song hoa ba kích, bạch mộc thông và tam diệp mộc thông…
– Đỗ trọng bị làm giả bởi vỏ cây tử hoa lạc thạch, đỗ trọng nam…
– Sa nhân giả thường được chế từ thảo quả (hồng xác sa nhân), bạch đậu khấu, thổ sa nhân, sơn khương…
– Tắc kè thường được làm giả từ các loại thạch sùng có tên là bích hổ hoặc liễm hổ…
– Mật gấu giả được chế từ túi mật của các loại động vật khác như lợn, dê, trâu, bò… hoặc được chế từ bàng quang hoặc một đoạn ruột động vật, bên trong có chứa cao thực vật có màu và vị đắng giống mật gấu thật. Bởi thế, không nên tự ý mua mật gấu khi không có sự kiểm định chính xác của các nhà chuyên môn bởi đây là thứ đắt tiền và có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe khi dùng phải hàng giả.
– Huyết kiệt được làm giả từ hỗn hợp nhựa thông, bột đá và nguyên liệu có màu sắc giống huyết kiệt thật…
Việc mua và dùng
phải các loại dược liệu giả khiến cho du khách không chỉ lâm vào tình trạng “tiền mất tật mang” mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nguy hiểm như dị ứng, ngộ độc… thậm chí có thể tử vong. Bởi vậy, khi đi nghỉ hè ở những vùng đất lạ mọi người phải hết sức thận trọng trong việc tìm mua các loại dược liệu được bày bán.
ThS. Hoàng Khánh Toàn
(Khoa Đông y – Bệnh viện TƯ Quân đội 108) – Theo Phunuvuvietnam
(Khoa Đông y – Bệnh viện TƯ Quân đội 108) – Theo Phunuvuvietnam