Các bệnh thiếu vitamin có thể gây ra nhiều tổn hại cho mắt, một số có thể đưa đến mù loà. Tình trạng trên là do thiếu dinh dưỡng hoặc là do rối loạn hấp thu ở ruột.
- Thiếu vitamin A: xem bài “Thiếu vitamin A và bệnh khô mắt“
- Thiếu vitamin B: thiếu vitamin B cũng gây ra những thương tổn sâu sắc cho mắt.
- Thiếu vitamin B1: thiếu vitamin Bl, có thể gây ra các bệnh như viêm thị thần kinh, liệt thần kinh vận động nhãn cầu. Tuy nhiên khó có thể xác định nguyên nhân của các bệnh này trừ khi người ta nghĩ đến nguyên nhân thiếu vitamin B1 và điều trị thử bằng vitamin B1 liều cao, sẽ đạt hiệu quả.
Trong bệnh tê phù (Beriberi) hình thái chính của phần lớn trường hợp thiếu vitamin B1, người ta có thể quan sát thấy
những thương tổn như: khô, viêm kết mạc mắt hay giảm cảm giác giác mạc; viêm dây thần kinh thị giác, liệt vận động nhãn cầu.
- Thiếu vitamin B2: thiếu vitamin B2 biểu hiện chủ yếu bởi một viêm bờ mi kết mạc với đường nứt kẽ ở bờ mi. Sự phát triển của một mạng tân mạch ở rìa xuất hiện từ từ trong mô nhục giác mạc và một viêm giác mạc chấm nông có thể bổ sung thêm cho bức tranh lâm sàng của bệnh. (Hình 23.10).
- Thiếu vitamin pp (hay vitamin B3): đặc tính của hội chứng mắt của bệnh Pellagra bao gồm các loại rối loạn vận nhãn, những tổn hại của dây thần kinh thị giác và nhất là các thương tổn giác mạc.
Thương tổn giác mạc của bệnh Pellagra có hai dạng tương đương với hai giai đoạn tiến triển của bệnh:
Tổn hại biểu mô giác mạc: đặc điểm của giai đoạn này là có một lớp lấm tấm loét biểu mô có chấm nhỏ, những thương tổn này có nhiều ở 1/3 dưới giác mạc, 1/3 giữa có ít và 1/3 trên thì hầu như không có.
Tổn hại giác mạc kẽ (Keratopothie interstitielle): đó là những yếu tố hình trứng, màu xám nhạt, rải rác trong những lớp trước của mô nhục giác mạc và được sắp xếp trên một hàng độc nhất giữa 1/3 giữa và 1/3 dưới của giác mạc.
Màng mạch máu của lớp mô nhục giác mạc có thể xuất hiện sau.
- Thiếu vitamin C: bệnh thiếu vitamin c còn gọi là bệnh Scorbut có dấu hiệu về mắt như: xuất huyết dưới kết mạc; chảy máu trong nhãn cầu.
Dấu hiệu thường gặp ở răng là chảy máu chân răng.
Giai đoạn cuối hay gặp của bệnh là dấu hiệu: xuất huyết võng mạc và xuất huyết trong dịch kính.
- Thiếu vitamin D: thiếu vitamin D hay bệnh còi xương chỉ có ít dấu hiệu về mắt, đôi khi người ta cũng nói đến một vài trường hợp thu hẹp thị trường, tăng tiết nước mắt hay phù gai thị trong bệnh thiếu vitamin D.