Nguyên nhân hay gặp nhất gây vàng da trong thời kỳ mang thai là viêm gan virus (xem bệnh này).
Ứ mật trong thời kỳ mang thai
Triệu chứng: ứ mật thể hiện bằng ngứa dữ dội, tiếp theo là vàng da ứ mật, nước tiểu sẫm, xảy ra trong 3 tháng giữa hoặc ba tháng cuối và mất đi sau khi đẻ vài ngày. Bilirubin ít khi vượt quá 140 pmol/1 (80 mg/1). Các phosphatase kiềm và cholesterol huyết tăng rõ rệt; các transaminase không hoặc ít bị biến đổi. Thường bị tái phát khi có thai lần khác hoặc khi uống thuốc tránh thai.
Tiên lượng: rất tót đối với người mẹ. Cũng có trường hợp đẻ non hoặc sẩy thai.
Điều trị: nếu bị ngứa nhiều: colestyramin (4 g, ngày 3 lần) hoặc acid ursodesoxycholic (300-600 ng/ ngày). Lọc huyết tương.
Nhiễm mỡ cấp do có thai (teo gan vàng cấp sản khoa)
Triệu chứng: biến chứng sản khoa hiếm, xảy ra vào 3 tháng cuối, thường ở người có thai lần đầu. Suy tế bào gan cấp, nôn, đau bụng, vàng da, bệnh não do gan, thường có cổ trướng. Nguy cơ chảy máu cao. Không bị mắc lại ở các lần mang thai sau.
Xét nghiệm cận lâm sàng: tăng bạch cầu, có tiểu cầu khổng lồ, acid uric huyết cao.
Chẩn đoán phân biệt: nhiễm mỡ cấp sau khi dùng tetracycline hoặc acid valproic.
Tiên lượng: dè dặt. Hay gặp tử vong cả mẹ và thai (trừ khi mổ lấy thai cấp cứu).
GHI CHÚ – phosphatase kiềm có thể tăng ở 3 tháng cuối vì có phosphatase do nhau thai bài tiết.
VÀNG DA SAU PHẪU THUẬT
Vàng da có thể xuất hiện sau mổ do nhiều nguyên nhân, nhất là:
- Tổn thương tế bào gan: hạ huyết áp, thiếu oxy, viêm gan virus (viêm gan B hoặc c, virus cự bào) hoặc phản ứng không đặc hiệu khi bị nhiễm khuẩn huyết hoặc nhiễm khuẩn, viêm gan do thuốc (halothane, đặc biệt là bị gây mê nhiều lần).
- ứ mật sau mổ lành tính: là ứ mật trong gan xảy ra 2 – 15 ngày sau cuộc mổ kéo dài. Bilirubin trực tiếp và phosphatase kiềm tăng mạnh, transaminase ít biến đổi. Sinh thiết gan chỉ thấy có ứ mật. Bệnh tự khỏi. Nguyên nhân gây ứ mật sau mổ còn chưa rõ. Đôi khi gặp ứ mật trong gan khi bệnh nhân được nuôi dưỡng lâu ngày theo đường tĩnh mạch (trên 3 tuần).
- Tăng bilirubin hỗn hợp: truyền nhiều máu, hấp phụ khối máu tụ.
- ứ mật ngoài gan: hẹp đường mật sau mổ.