Tên khoa học:
Paederia scandens (Lour.) Merr. Họ Cà phê (Rubiaceae)
Tên khác: Cây lá mơ, mơ lông, dây thối địt, ngưu bì đống, co tốt ma (Thái)
Loại cây leo này không chỉ được dùng như món rau sống mà còn là vị thuốc chữa nhiều bệnh, nhất là các bệnh đường tiêu hóa.
Thành phần hóa học:
Lá chứa tinh dầu nặng mùi của disulfur carbon, protein, acid béo, paederosid, scandenosid, asperulosid, acid paederosidic, acid oleanolic.
Quả mơ tam thể có chất paederinin.
Tiêu hủy protein
Khi ăn các món ăn nhiều đạm như thịt chó, người ta thường ăn kèm với lá mơ lông, tại sao lại như vậy? Nguyên nhân là do lá mơ lông giúp tiêu hủy protein rất tốt. Thịt chó có đặc điểm là rất nhiều đạm nên thường gây đầy bụng, khó tiêu hoặc đi ngoài ra máu, kiết lỵ sau khi ăn. Ngoài ra, ăn thịt chó cũng rất nóng, vì vậy, nhiều người thường bị ngứa ngoài da do gan không đào thải hết protein từ thịt chó. Tuy nhiên, nếu chúng ta biết cách ăn kèm lá mơ lông với thịt chó thì sẽ giải quyết được những rắc rối về tiêu hóa và hiện tượng ngứa nói trên.
Công dụng theo Đông y:
Theo Đông y, rau mơ vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, sát khuẩn.
Bài thuốc từ cây mơ lông:
- Chữa kiết lỵ mới phát
Biểu hiện: Đi đại tiện nhiều lần, trong phận có máu và chất nhầy như nước mũi, có trường hợp sốt nhẹ.
Lấy một nắm lá mơ tươi lau sạch (bằng khăn sạch) thái nhỏ, đập vào một quả trứng gà trộn đều, lây lá chuôi bọc lại rồi nướng chín đều để ăn. Ăn ngày 3 lần và ăn liên tục vài ngày là khỏi. Nếu bị chứng lỵ mới phát do đại tràng tích nhiệt thì lấy một nắm lá mơ và một nắm lá phèn đen, cả hai rửa sạch, nhúng qua nước sôi, vẩy khô, giã nát, vắt lây nước cốt uống, uống 2-3 lần.
- Chữa tiêu chảy do nóng
Nếu mắc chứng tiêu chảy do nhiệt với triệu chứng khát nhiều, phân khẳm, nước tiểu vàng, bụng đau quặn kèm theo đầy hơi, hậu môn nóng rát, có thể dùng lá mơ 16g, nụ sim 8g sắc cùng với 500 ml nước còn 200 ml, chia làm 2 lần uống trong ngày.
- Chữa sôi bụng, ăn khó tiêu
Khi ăn vào thấy bụng sôi, khó tiêu hóa thì lấy một nắm lá mơ tươi ăn kèm trong bữa cơm hoặc giã nát vắt lấy nước uống, ăn như vậy trong khoảng 2-3 ngày là thấy kết quả.
- Chữa đau dạ dày
Bị chứng đau dạ dày thì lấy khoảng 20-30g lá mơ rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uống 1 lần trong ngày. Sau nhiều ngày dùng như thế thì có hiệu quả.
- Chữa bí tiểu tiện
Nếu bị sỏi thận gây bí tiểu tiện, lấy rau mơ sắc uống ngày vài lần rất hiệu nghiệm.
- Tẩy giun
Nếu bị nhiễm giun đũa thì lấy khoảng 50g lá mơ rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt cho thêm một ít muôi hòa tan rồi uống, uống vào buổi sáng lúc đói, sau 2-3 ngày giun sẽ ra hết.
Nếu bị nhiễm giun kim thì cũng uống nước cốt lá mơ như trên, ngoài ra lấy khoảng 30g rau mơ (cả lá, ngọn), rửa sạch, giã nát rồi cho thêm vào 500ml nước sôi để nguội, dùng bđm thụt vào hậu môn trước khi đi ngủ khoảng 2-3 phút, giun sẽ bò ra.
- Bệnh khớp ở người già
Người già thường bị phong thấp, đau nhức, nhức mỏi khi thay đổi thời tiết. Có 3 cách từ lá mơ lông có thể giúp giảm đau hiệu quả.
Cách 1: Lá mơ lông sắc lấy nước uống, có thể lấy cả thân lá cây đều được.
Cách 2: Giã dập lá mơ lông rồi cho vào tách, đổ nước sôi, hãm như trà. Sau đó, rót nước ra một cái cốc và cho thêm rượu vào để uống. Rượu có tác dụng dẫn thuốc chạy khắp cơ thể giúp giảm đau nhanh hơn.
Cách 3: Băm nhỏ cả cây gồm thân và lá mơ lông, sau đó phơi khô, băm nhỏ. 1kg lá mơ lông khô ngâm với 2 lít rượu, ngâm trong 10 ngày là uống được. Rượu này có thể trong uống ngoài xoa. Mỗi ngày uống 1 đến 2 ly.
- Chữa ho gà
Lá mơ lông 150 g, bách bộ, cỏ mần trầu, rễ chanh, cỏ nhọ nồi, rau má, mỗi vị 250 g, cam thảo dây 150 g, trần bì 100 g, gừng 50 g, đường kính vừa đủ. Cho vào 6 lít nước, trộn lẫn rồi đun sôi còn một lít. Chia ra ngày uống 2-3 lần.
- Chữa chứng phong thấp
Nên dùng rễ hoặc dây mơ lông 30-50 g sắc uống với một chút rượu. Để chữa nhọt sau lưng, dùng 50 g dây mơ lông tươi sắc uống, bên ngoài lấy lá giã nát đắp. Chống co giật Nghiền nát khoảng 15-60 g lá tươi, thêm một bát nước ấm và một tí nước, khuấy đều và vắt lọc để lấy nước và uống trước bữa tối.
- Viêm tai ở trẻ nhỏ
Khi tắm cho trẻ nhỏ có thể vô tình bị nước rơi vào tai, gây viêm và mưng mủ, người ta gọi là viêm tai giữa chảy mủ. Khi bị viêm tai giữa, trẻ thường sốt cao, quấy khóc. Trong trường hợp này, lấy lá mơ lông hơ trên lửa cho nóng, sau đó vò lá và nhét vào tai trẻ, để qua đêm đến sáng hôm sau lá mơ sẽ giúp hút hết mủ ra, khiến trẻ nhỏ hết đau, trẻ sẽ ngủ ngon.