MAI MỰC
Os Sepiae
Ô tặc cốt
Mai rửa sạch phơi hay sấy khô của con Cá mực (Sepia esculenta Hoyle), họ Mực nang (Sepiidae).
Mô tả
Mai mực hình bầu dục dài 13 – 23 cm, rộng 6,5- 8 cm và dẹt, mép mỏng, giữa dày 2 – 4 cm. Lưng cứng, màu trắng hay trắng ngà, hai bên có rìa màu vàng đậm hơn. Trên mặt lưng có u hạt nổi lên, xếp thành những đường vân hình chữ U mờ. Mặt bụng màu trắng, xốp, có những đường vân ngang nhỏ, dày đặc, tựa như những làn sóng gợn, có 1 rãnh dọc nông ở giữa mặt bụng. Mép như sừng của phần đuôi mở rộng dần và uốn cong về phía bụng, tận cùng phần đuôi có gai như chất xương, thường bị gẫy và rơi rụng. Trừ phần lưng và mép bụng, có thể chất cứng, còn toàn bộ mai mực có thể dùng móng tay nghiền dễ dàng thành bột mịn. Vị hơi mặn và chát. Mùi hơi tanh.
Bột
Phần nhiều màu trắng, dưới kính hiển vi thấy: Đa số ở dưới dạng phiến mỏng trong suốt, không đều, một số có gợn nhỏ. Những mảnh vỡ không đều, mặt có hình vân lưới hay đốm nổi gợn lên.
Định tính
Lấy khoảng 0,5 bột dược liệu, thêm 10 ml dung dịch acid hydrocloric 10% (TT), sẽ có sủi bọt và tan gần hết.
Độ ẩm
Không quá 5% (1 g, 105 0C, 4 giờ).
Tạp chất
Không quá 1%
Chế biến
Mực bắt về loại bỏ thịt, giữ lại mai, rửa sạch, phơi hoặc sấy khô.
Bào chế
Cạo bỏ vỏ cứng ngoài, rửa sạch, phơi khô, thái thành miếng nhỏ hoặc tán thành bột mịn.
Bảo quản
Nơi khô, mát.
Tính vị, qui kinh
Hàm, ôn. Quy vào can, thận.
Công năng, chủ trị
Thông huyết mạch, trừ hàn thấp, chỉ huyết. Chủ trị: Thổ huyết, nục huyết, cam tẩu mã, băng lậu, đới hạ, đau loét dạ dày và hành tá tràng, âm nang lở ngứa.
style="line-height: 120%;margin: 0cm 0cm 0pt;text-align: justify">Cách dùng, liều lượng
Ngày 5 – 9 g, dạng thuốc bột hoặc phối ngũ trong các bài thuốc.
Dùng ngoài: Tán mịn, đắp lượng thích hợp vào chỗ lở loét.
Kiêng kỵ
Kỵ Bạch cập, Bạch liễm, Phụ tử.