Hoàng bá nam (Núc nác)
Cortex Oroxyli
Vỏ thân đã phơi hay sấy khô của cây Núc nác (Oroxylon indicum (L.) Vent.), họ Núc nác (Bignoniaceae).
Mô tả cây
Cây nhỡ, cao 8 – 10m. Thân ít phân cành. Vỏ cây màu xám tro, mặt trong màu vàng. Lá xẻ 2 – 3 lần lông chim, dài tới 1,5m. Hoa to màu nâu đỏ sẫm mọc thành chùm ở ngọn thân. Quả dẹt, cong chứa nhiều hạt dẹt, có cánh mỏng.
Đặc điểm dược liệu
Vỏ cuộn lại thành hình cung, dày 0,5 – 1,5cm. Mặt ngoài màu vàng nâu nhạt, có nhiều đường vân dọc, ngang. Mặt trong nhẵn, màu vàng xám hay vàng lục. Mặt bẻ ngang có lớp bần mỏng. Mô mềm vỏ lổn nhổn như có nhiều sạn, trong cùng có lớp sợi dễ tách theo chiều dọc.
Đặc điểm vi phẫu
Viphẫu ngang của các mảnh vỏ có hình chữ nhật, từ ngoài vào trong có: Lớp bần gồm nhiều lớp tế bào hình chữ nhật xếp thành những vòng đồng tâm và dãy xuyên tâm, có nhiều chỗ bị nứt rách. Mô mềm vỏ cấu tạo từ những tế bào thành mỏng, hơi kéo dài theo hướng tiếp tuyến, có nhiều đám mô cứng xếp rải rác. Libe cấp hai rất dày, libe bị các tia tuỷ cắt ra thành từng bó, tế bào libe thành mỏng, xếp đều đặn và bị bẹp từng vòng theo hướng tiếp tuyến. Có nhiều đám sợi, sợi có thành dày hoá gỗ rõ rệt. Tia ruột rộng gồm 3 – 5 dãy tế bào hình chữ nhật xếp theo hướng xuyên tâm, chạy từ tầng phát sinh libe – gỗ ra đến mô mềm vỏ chia libe ra thành từng bó, mỗi bó libe lại bị các tia ruột phụ chia ra thành bó nhỏ. Rất nhiều tinh thể calci oxalat hình kim bé phân bố đều khắp mô mềm vỏ và libe. Trong cùng có tầng phát sinh libe – gỗ.
Đặc điểm bột
Bột màu vàng nâu, không mùi, vị nhạt. Soi dưới kính
hiển vi thấy: Những mảnh bần (1), mảnh mô mềm cấu tạo từ những tế bào thành mỏng (2). Sợi thành dày, khoang hẹp riêng lẻ hay kết thành từng bó (3). Rất nhiều tế bào thành dày hoá gỗ khoang tế bào rộng, thấy rõ các lỗ trao đổi riêng lẻ hay từng đám (4, 5), các tinh thể calci oxalat hình kim nhỏ (6).
https://hoibacsy.vn