Đầy trướng bụng – Triệu chứng bệnh gì, phải làm sao

Triệu chứng đầy trướng bụng

Thông thường người ta đều có kinh nghiệm là : sau khi ăn một bữa cơm thịnh soạn, còn uống rất nhiều thức uống, trong bụng sẽ có cảm giác hơi căng, cần phải nới rộng lưng quần, nhưng trải qua vài giờ sau (dù có nấc cụt hoặc ợ hay không) cái bụng đó sẽ dần dần trở lại như cũ. Trường hợp như vậy thường không có vấn đề y học cả. Vậy thì trong trường hợp nào mới lo cho cái bụng to ?

Nếu hiện tượng no bụng đó cứ luôn tái phát, lúc thì to, lúc thì nhỏ, thông thường do nuốt vào quá nhiều không khí trong ruột, hoặc trong ruột tự hình thành hơi, nhưng việc nuốt vào quá nhiều không khí thường do thiếu tự giác, chỉ là một động tác thần kinh, cứ như ta uống vào nhiều nước trong dạ dày vậy. Không khí khiến bụng to lên nên có cảm giác no, chỉ cần ta làm theo hướng dẫn của bác sĩ dùng động tác nấc cụt để giảm triệu chứng trên. Người ta thường đổ lỗi cho những thức ăn nào đó, hoặc thậm chí cho rằng đó là do thể chất bẩm sinh. Thật ra, chỉ có rất ít trường hợp no hơi bởi ăn những thức ăn có chất acid carbonic no (cụ thể như su hào). Nếu do thức ăn gây nên, thì nên tránh ăn những đồ ngọt hoặc thay đổi chế độ ăn, tình trạng no hơi sẽ chấm dứt

Có vài hiện tượng do chức năng ruột khác thường, ví dụ, do căng thẳng, ruột co thắt, kết tràng dị ứng… (trên đây đều không phải là bệnh sinh lý về hệ tiêu hóa) đều khiến ruột sản sinh nhiều hơi, cuối cùng đưa tới bụng đầy hơi và biến mất sau đó. Việc thay đổi chế độ ăn và dùng những loại thuốc chống co thắt cũng giúp giảm nhẹ triệu chứng.

Còn một thứ đầy bụng sau bữa ăn có liên quan tới bệnh tật đó là vấn đề của túi mật. Thông thường, sau 1-2 giờ ăn, bụng sẽ bắt đầu dễ chịu trở lại sau vài lần Ợ hơi. Tuy người ta không thể trăm phần trăm khẳng định nguyên nhân gây no hơi, nhưng thường thì tin là túi mật có chức năng phóng thích mật vừa lượng giúp tiêu hóa những thức ăn mỡ mà bạn ăn vào, giá sử túi mật có bệnh (có hay không có sỏi), thì không còn đủ sức tiết ra mật đủ lượng khiến một phần mỡ không được tiêu hóa tích lại nơi ruột, nên người bệnh luôn cảm thấy bụng no và đầy hơi.

Ngoài ra, xin đừng quên rằng, nếu bụng no bởi đầy hơi thì nó cũng có lúc tự xẹp xuống, giả sử bụng to xong không thể quay lại dạng như cũ có nghĩa là bạn đang phát tướng, nhưng cũng có thể có chất dịch tích tụ nơi khoang bụng khiến bụng to lên. Tuy nhiên bụng to do tích tụ chất dịch khác với bụng to do đầy hơi, nếu trong bụng là chất dịch, do sự co kéo bởi chất dịch, khiến eo bụng cũng to lên, còn chất khí do không phân tán cố định, nên eo bụng không bị biến dạng. Nếu trong khoang bụng thực sự có chất dịch, thường do chứng bệnh nghiêm trọng hoặc suy dinh dưỡng mà ra.

Nguyên nhân gây bụng trướng nước thường do rượu, di chứng viêm gan virus mãn tức xơ gan. Đối với người nghiện rượu, bụng trướng không phải là triệu chứng ban đầu, mà trước đó đã có hiện tượng thay đổi chuyển hóa, có nhiều chấm đỏ nổi trên bụng, ngực và cánh tay như mạng nhện. Còn dù bệnh tình xơ gan như thế nào đi nữa, cái gan bệnh cũng không thể khống chế nổi Estrogens chút ít ở cơ thể nam, xảy ra hiện tượng teo tinh hoàn, khả năng tình dục kém, nữ tính xuất hiện dần dần, vú lớn lên, râu ngày càng ít đi.

Chứng bệnh tim cũng gây bụng tích nước. Do cơ tim yếu nên tim không đủ sức thải ra tất cả lượng máu quay về từ các bộ phận trong cơ thể, khiến máu quay ngược lại trước hết vào phổi, sau đó tới các cơ quan khác như bụng hoặc đùi, nếu thật sự như vậy bạn sẽ cảm thấy thở khó, nhất là khi nằm, thở hổn hển càng thêm rõ rệt. Nếu do chứng xơ gan, bụng sẽ tAíớng sau đó mới tới đùi ; nếu là suy tim thì sưng đùi trước.

Ngoài suy cơ tim ra, còn một biến chứng là bệnh màng tim, nếu màng tim bị nhiễm virus, thành viêm, lao phổi hoặc các chứng viêm khác (như khi làm phẫu thuật tim) màng tim sinh ra tổ chức dạng nhọt hóa cứng, và dần dần ép gần tim, cứ như một sợi dây cứng trói chặt tim, dù cơ tim có mạnh đi chăng nữa, cũng không đủ sức ép máu ra khỏi tim, xảy ra triệu chứng y như suy cơ tim, chứng này ta thường gọi là viêm màng tim co thắt (Constrictive pericardi­tis), khiến máu chảy ngược về bụng, tạo nên trướng bụng… Giả sử không phải tổ chức nhọt bao bọc tim, mà là những chất dịch không thể thải ra ngoài, cũng gây triệu chứng tương tự.

Ngoài ra, nếu trong bụng có khối u, dù di căn từ đâu cũng khiến hiện tượng tích nước trong bụng phát sinh, nhất là trưđng hợp ung thư buồng trứng.

Mang thai là một nguyên nhân khiến bụng to rõ rệt nhất. Tuy nhiên nếu chị em đó không chú ý tới cơ chế sinh lý thai nghén và hành kinh, thì chưa chắc có thể hiểu được là mình đang mang thai, cũng có khi chị em đó tưứng mình bị mang thai do bụng trướng to nào ngờ lại là mắc phải chứng bệnh ung thư tử cung.

Nhưng bụng trướng chưa chắc trướng hết cả vùng bụng, cũng có thể chỉ trướng cục bộ mà thôi, nguyên do thường trong khoang bụng mọc một khối u nang nếu vị trí trướng nằm ở bụng dưới có thể chỉ là một khối phân to tướng do táo bón. Nếu muôn phát hiện thật sự có thể tham khảo phần trên tôi đã nêu, chia bụng thành 4 phần bằng nhau, nếu khối sưng nó nằm bụng trên bên phải, chắc là gan hoặc gan bị chứng gì đó ; nêu trướng ở bụng trên bên trái, do các chứng sưng tỳ tạng ; nếu ở giữa dưới, sưng bàng quang, u nang buồng trứng hoặc u xơ tử cung ; giả sử mây năm trước bạn từng làm phẫu thuật, chỗ cắt có thẹo kéo dài, bụng sẽ to lên tại nơi đó.

Đây chính gọi là thoát vị vết mổ (Incisional Hernias), có khi cần phẫu thuật để chỉnh lại.

Tóm lại, bụng trướng không chỉ vì béo phì, hoặc mang thai mà còn do hơi hoặc chất dịch tích tụ ở trong bụng, hơi có thể biến mất còn dịch thì không, sẽ tích lại dần dần khiến bụng ngày càng to. Nguyên tắc cơ bản là : nếu sau khi ăn xong một bữa no nê, cần phải nới rộng lưng quần, chớ nên vì thế mà hốt hoảng, nhưng nếu bụng cứ to dần và không thấy xẹp, thì phải nhanh chân tìm tới bác sĩ thôi.

Định hướng biện pháp xử lý

Triệu chứng : TRƯỚNG BỤNG

Xem chi tiết bệnh

Nguyên nhân và điều trị bệnh xơ gan

Xơ gan

Suy tim

Suy tim mạn và thuốc điều trị