Đường tiêu hoá trên bao gồm thực quản, dạ dày, tuỵ tạng, mật, tá tràng, đoạn trên ruột non.v.v… Do nguyên nhân viêm hoặc loét làm cho niêm mạc hoặc huyết quản bị tổn thương mà gây nên triệu chứng chảy máu.
Ngoài việc nôn ra máu, ỉa ra máu (màu đen) khi bệnh tình nặng nhẹ khác nhau còn có những triệu chứng khác như choáng váng, hoa mắt, mệt mỏi, đau bụng ỉa chảy, tim đập quá nhanh, nét mặt xanh tái, ra mồ hôi trộm v.v.
Y học Trung Quốc cho rằng nguyên nhân xuất huvết rất nhiều. Nguyên nhân không giống nhau thì phương pháp điều trị cũng không giống nhau, nhưng tóm lại phải tuân theo ba nguyên tắc lớn là: trị hoả (tả hoả, giáng hoả). trị khí, trị huyết.
Nội dung điều trị
- Xuất huyết với số lượng ít, trong 24 giờ đại tiện ba lần, toàn thân không có triệu chứng gì rõ rệt, thì có thể tự điều trị được (Phương pháp chẩn đoán số lượng xuất huyết nhiều hay ít xem phần phụ chú ở phía sau).
- Nằm im trên giường, ít động đậy, ít trở mình.
- Phải bình tĩnh, vui vẻ, lo lắng, sợ hãi sẽ làm cho các cơ trong dạ dày và ruột co giật, cung cấp máu không tốt, niêm mạc tiết dịch ít, không có lợi cho việc bình phục vết thương.
- Trong thời kỳ xuất huyết phải ăn chất lỏng như sữa bò, sữa dê, đậu tương, cháo loãng, nước rau tươi, nước hoa quả, cháo bột ngó sen.v.v. Các bệnh nhân xuất huyết lượng ít, có thể ăn chất lỏng hoặc thức ăn mềm như cháo loãng, canh bột ngó sen, canh đậu phụ, canh trứng gà.v.v.
- Kiêng ăn chua, tanh, nước khoáng, cà phê, rượu, trà đặc, sôcôla, các thứ cay đắng.v.v.
- Những loại thuốc như aspirin, cortisone, APC, bổ huyết nhân tạo, ertromixin, SMZ, v. đều có tác dụng kích thích làm tổn thương niêm mạc dạ dầy, nên tránh sử dụng.
- Tích cực chữa những bệnh gây nên xuất huyết như loét dạ dầy, sơ gan.
- Cấm sinh hoạt vợ chồng.
Phương pháp điều trị xuất huyết đường tiêu hóa trên
Phương thuốc hiệu nghiệm
- Bột đại hoàng, mỗi lần 3 gam, mỗi ngày 3 lần, uống lúc đói.
- Bột tam thất 1,5 gam, bột chân châu 0,6 gam, trộn đều để uống, ngày 2 lần.
- Táo tâm thổ (một hòn đất ở bếp đun rạ rơm) 50 gam, đun nước uống hai lần.
- Nước tiểu trẻ con dưới 7 tuổi, mỗi lần 100cc, ngày uống 2 lần.
Phương pháp ăn uống.
- Nấu canh mộc nhĩ và táo tầu để ăn
- Nấu cháo gạo tẻ với sữa bò để ăn.
- Trứng gà 1 quả, bột tam thất 1,5 gam quấy đều, hấp cách thuỷ, mỗi ngày 2 lần.
Các phương pháp điều trị khác
- Mỗi ngày luyện hư tỉnh khí công 1-2 lần (phương pháp xem phụ lục)
- Mỗi ngày luyện thái cực quyền 1-2 lần. Chú ý khi ngừng chảy máu mới được tập.
Những việc cần chú ý
- Nếu ngừng xuất huyết mà không uống thuốc, không kiêng ăn uống hoặc làm việc nhiều sẽ dẫn đến xuất huyết tái phát. Vì vậy phải kiên trì điều trị một tháng trở lên.
- Trên 40 tuổi bỗng cảm thấy bụng trên đau, xuất huyết, chán ăn, gầy còm, mệt mỏi, tinh thần suy sụp, cần đê phòng có khả năng ung thư dạ dầy, cần phải đi bệnh viện kiểm tra.
Chú giải: Phương pháp đoán số lượng máu chảy trong dạ dầy: số lượng máu chảy ra 5 cc hoá nghiệm phân thấy có vết máu, thí nghiệm hiện dương tính; chảy 30 cc, mắt thường nhìn thấy phân đen, số lần đại tiện tăng lên, chảy 500 cc tim đập nhanh, đầu óc choáng váng, da xanh nhợt, chân tay lạnh, huyết áp hạ, ra mồ hôi, nôn mửa, đang nằm mà đứng dậy tim đập tăng 25 nhịp, chảy 1000 cc đứng lên bị ngất, phản ứng chậm chạp. Chảy trên 1000 cc bắt đầu có triệu chứng choáng ngất. Tùy tình trạng mà có những cách xử trí khác nhau. Vấn đề là cần tìm hiểu nguyên nhân để phòng tái phát, nếu xuất huyết tiêu hóa nặng cần được cấp cứu kịp thời.