MẪU ĐƠN BÌ
Tên khoa học: Paeonia suffruticosa Andr.; Họ mao lương (Ranunculaceae)
Bộ phận dùng: Vỏ, rễ. Vỏ sắc đen nâu, thịt trắng, nhiều bột, vỏ dày rộng, không dính lõi, mùi thơm là tốt.
Thành phần hóa học: Vỏ rễ chứa một loại glucosid, sau khi vào cơ thể phân giải thành paenola và glucose. Ngoài ra còn, acid benzoic, tanin v.v…
Tính vị – quy kinh: Vị cay, đắng, tính hơi hàn. Vào bốn kinh tâm, can, thận và tâm bào.
Tác dụng: Thanh huyết nhiệt, tán ứ huyết, dùng làm thuốc thông kinh.
Công dụng:
– Dùng sống: trị phát ban, kinh giản, lao nhiệt, sang lở.
– Tẩm rượu sao: trị kinh bế, sang lở, hòn cục.
– Sao cháy: trị thổ huyết, đố máu cam, đái ra huyết.
Liều dùng: 8 – 16g/1 ngày.
Kiêng kỵ: Tỳ vị hư hàn, ỉa lỏng kiêng dùng.
Cách bào chế:
Theo Trung y:
Rửa sạch, cạo bỏ vò ngoài, bổ ra bỏ lõi, sấy khô. Có thể không cạo bỏ vỏ ngoài, chỉ bỏ lõi. Khi dùng tẩm nước ủ mềm, thái lát, phơi khô (dùng sống) hoặc tẩm rượu sao qua, hoặc sao cháy.
Theo kinh nghiệm Việt Nam:
Mua về rửa sạch ủ mềm một đêm, nếu còn lõi thì bỏ đi, thái lát, phơi râm (dùng sống)
Có thể tâm rượu sao qua hoặc cháy tùy theo
đơn (dùng chín)
Bảo quản: để nơi khô ráo, tránh nóng để giữ hương vị, đậy kín.