Tên khác: Bá bệnh hay Mật thơm.

Tên khoa học: Eurycoma longifolia jack subsp longifolia.

Họ: Thanh thất -Sinaroubaceae.

1. Mô tả, phân bố

Bách bệnh là cây nhỡ, cao 2-8m, có lông ở nhiều bộ phận. Lá kép gồm 10-36 đôi lá chét, không cuống, mọc đối, mặt trên xanh bóng, mặt dưới trắng xoá; cuống lá màu nâu đỏ. Cụm hoa hình chùm kép hoặc chùm tán mọc ở ngọn, cuống có lông màu gỉ sắt. Hoa màu đỏ nâu. Quả hình trứng, hơi dẹt, có rãnh giữa, khi chín màu vàng đỏ, chứa một hạt, trên mặt hạt có nhiều lông ngắn. Mùa hoa quả tháng 3 đến tháng 11.

cay bach benh

2. Bộ phận dùng, thu hái

Bộ phận dùng của dược liệu bách bệnh là toàn cây, nhưng chủ yếu là rễ. Cây bá bệnh của vùng Ấn Độ – Mailaixia, mọc hoang ở vùng núi, trong các rừng thưa, dưới tán các cây gỗ lớn. Phổ biến nhất là miền Trung và các tỉnh Tây Nguyên. Có thể thu hái rễ quanh năm, phơi khô hay sấy khô.

3. Thành phần hóa học

Vỏ Bách bệnh ở miền Ðông Nam Bộ Việt Nam đã được phân tích thành phần hoá học vào năm 1964. Người ta đã chiết được một hydro-xyceton, b-sitosterol, campesterol, hai chất đắng là curycomalacton và 2,6 dimetoxybenzoquinon (một sắc tố màu vàng) Eurycomalacton có vị đắng. Trong hạt có dầu béo màu vàng nhạt.

4. Công dụng, cách dùng

Trong Y học cổ truyền, người ta dùng rễ bách bệnh thái nhỏ tẩm rượu sao, cho là có vị đắng, tính mát. Dược liệu bách bệnh chữa được nhiều chứng bệnh (nên có tên là Bách – Nghĩa là 100):

  • Rễ thường dùng nhất là để chữa khí hư, huyết kém, ăn uống không tiêu, trong ngực có cục tích, gân đờ, xương yếu, chân tay tê đau, nôn mửa, tả lỵ; còn dùng chữa tứ thời cảm mạo. Nhân dân thường dùng rễ chữa sốt, sốt rét, chữa ngộ độc và say rượu; cũng dùng tẩy giun.
  • Vỏ thân làm thuốc bổ, chữa ăn uống không tiêu, nôn, đầy, ỉa chảy, gần như vị Hậu phác và còn được dùng giải độc do tích rượu.
  • Vỏ cùng với rễ dùng chữa nhức mỏi, đau lưng, đau bụng kinh của phụ nữ.
  • Quả dùng chữa lỵ và ỉa chảy. Quả chín ăn được.
  • Lá dùng nấu nước tắm trị ghẻ, lở ngứa.

Ngày dùng 8-16g rễ, vỏ thân sắc uống hoặc phơi khô tán bột ngâm rượu uống hoặc làm thành viên uống.

Kiêng kỵ :  Phụ nữ có thai không dùng.

0/50 ratings
Bình luận đóng