Vũ Văn Đính
ĐẠI CƯƠNG
Đặc điểm:
Xuất huyết tiêu hoá cần được vận chuyển cấp cứu ngay tới khoa Hồi sức cấp cứu song song với việc hồi sức và truyền dịch.
3 nguyên nhân thường gặp là:
- Loét dạ dày – tá tràng.
- Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản.
- Tổn thương dạ dày – tá tràng câp tính nhâ’t là do stress.
Cần có ống soi mềm để tìm nguyên nhân.
Chẩn đoán:
Lâm sàng thường rõ nếu thấy nôn máu, phân đen.
Nếu nghi ngờ: Đặt ống thông dạ dày và thăm trực tràng.
Ước lượng mức độ mất máu: Hạ huyết áp, sốc.
Tìm nguyên nhân qua hỏi bệnh và thăm khám: Tiền sử loét dạ dày – tá tràng, nghiện rượu, khám gan, dùng thuốc hại dạ dày (aspirin, corticoid…).
XỬ TRÍ
Tại chỗ
Đặt một kim tĩnh mạch ngoại biên truyền 1 lọ dung dịch mặn NaCl 0,9%.
Tại xe cấp cứu
Truyền một loại dung dịch cao phân tử (Hemacel) để duy trì huyết áp tối đa là 100 ramHg.
Nếu huyết áp giảm: Bệnh nhân nằm đầu thấp chân kê caọ (bằng chiếc gối to), thở oxy’6 – 8 lít qua mũi.
Tại bệnh viện
- Hồi phục thể tích tuần hoàn bằng truyền máu.
- Soi dạ dày là cơ bản, cần làm ngay ở bệnh nhân không có rối loạn huyết động. Nếu có chảy máu có thể làm xơ ngay.
- Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản: Nếu không có nội soi gây xơ được, đặt một ‘ống thông Blake-More
- Trong khi chờ đợi: Tiêm tĩnh mạch 1 – 2 mg Glypressin, 4 giờ/lần nếu không có chống chỉ định.
Các xét nghiệm cần làm ngay sau đó:
- CTM, tiểu cầu, hematocrit, nhóm máu – Rh, đông máu
- Đo các khí trong máu, urê, đường máu.
Chống chỉ định dùng Glypressin:
- Tuyệt đối: sốc nhiễm khuẩn, có thai.
- Tương đối: Suy mạch vành, rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, không được điều trị, suy tuần hoàn não, hen phế quản, suy hô hấp, suy thận, tuổi trên 70.
Chú ý:
- Rửa dạ dày chỉ thấy nước trong chưa loại trừ được chảy máu tá tràng.
- Không soi dạ dày nếu đang sốc.