Tên khác:
Thiếu vitamin B2.
Định nghĩa
Bị thiếu riboflavin dẫn “đến tổn thương ở mắt, miệng, da và cơ quan sinh dục.
Căn nguyên
Riboflavin (vitamin B2 hay lactoflavin) là một nhóm tiền chất của enzym vàng Warburg, là một thành phần của hệ thống oxy hoá-khử trong tế bào. Riboflavin tan trong nước, chịu được nhiệt ở điều kiện nhiệt độ khô và bền vững với acid. Riboflavin trong thịt không bị phá huỷ khi nấu nhưng riboflavin trong sữa bị huỷ khi khử trùng bằng phương pháp Pasteur hoặc bằng chiếu xạ.
Riboflavin có nhiều trong thức ăn có nguồn gốc động vật (gan, thận, tinh chất thịt, cá, sữa, pho mát, trứng), các loại rau có lá và các loại men. Sữa mẹ chứa 0,06 mg riboflavin/dl. Nhu cầu hàng ngày ở người lớn là 1,5 đến 1,8 mg; ở phụ nữ có thai là 1,5 – 2 mg. Thiếu riboflavin có thể là do chế độ ăn ít thịt, cá, trứng, sữa. Khi đó còn có thể thiếu cả một số vitamin khác (thiếu vitamin PP). Thiếu riboflavin còn có thể do rối loạn hấp thu ở ruột non trong hội chứng kém hấp thu (bệnh Sprue) hoặc do nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch mà không được cung cấp vitamin.
Triệu chứng
- TỔN THƯƠNG Ở MẮT: sợ ánh sáng, giảm thị lực, cảm giác bỏng rát ở mắt, cảm giác có cát ở mắt, chảy nước mắt nhiều. Đôi khi bị phỏng nước ở kết mạc hoặc giác mạc. Hầu như viêm kết mạc bao giờ cũng có sung huyết, nhất là ở vùng xung quanh giác mạc, soi đáy mắt thấy rõ các mạch nuôi giác mạc, nhất là khi dùng đèn khe để soi.
- TỔN THƯƠNG Ở DA VÀ Ở NIÊM MẠC: viêm và nứt ở kẽ môi, viêm lưỡi (mất gai lưỡi, lưỡi nhẵn, có mầu đỏ tím), viêm hầu. Da mặt bị bong nhẹ, có các vẩy bong quanh lỗ mũi. Niêm mạc hậu môn và âm đạo bị tổn thương. Viêm da tiết nhờn.
- THIẾU MÁU HỔNG CẦU BÌNH THƯỜNG do tuỷ xương thiểu sản dòng hồng cầu.
Chẩn đoán phân biệt
- Tổn thương ở mắt: các loại viêm kết mạc khác, viêm giác mạc do chấn thương.
- Viêm lưỡi: thiếu máu do thiếu sắt, thiếu máu ác tính.
Điều trị
Uống 40-50 mg riboflavin mỗi ngày (hoặc tiêm tĩnh mạch nếu bệnh nhân không ăn uống được) cùng với các chế phẩm chứa nhiều vitamin. Điều chỉnh chế độ ăn uống.
GHI CHÚ: Hội chứng Strachan là một thể của viêm đa thần kinh có loạn cảm ở các đầu chi, rối loạn điều hoà vận động và bệnh về da ở miệng và bộ phận sinh dục. Bệnh này gặp ở Ấn Độ do bị thiếu riboflavin, nhất là trong mùa mưa.