B – Phân loại: (mỗi nhóm chỉ nêu một số ví dụ).

1- Iridoid có aglycon đủ 10 carbon:
+  Không có nối đôi trong vòng 5 cạnh:
R1
R2
R3
R4
R5
R6
Gardosid
H
H
H
OH
CH2
Scanzhisid
H
H
OH
H
OH
CH3
Loganic acid
H
H
H
OH
H
CH3
Loganin
CH3
H
H
OH
H
CH3
Desoxyloganin 
CH3
H
H
H
H
CH3
Verbenalin
CH3
H
=O
H
H
CH3
Hastacosid
CH3
OH
=O
H
H
CH3 
+ Có nối đôi ở C7 – C8 .
R1
R2
R3
R4
R5
R6
 Geniposidic acid
H
H
H
H
OH
-glc
 Geniposid
CH3
H
H
H
OH
-glc
 Acetyl geniposid
CH3
H
H
H
CH3COO
-glc
 Genipin gentibiosid
CH3
H
H
H
OH
-gentibiose
 Thevesid
H
OH
H
H
OH
-glc
 Theveridosid
CH3
OH
H
H
OH
-glc
 Scandosid
H
H
OH
H
OH
-glc
Scandosid methylester
CH3
H
OH
H
OH
-glc
Desacetyl asperulosid acid methylester
CH3
H
OH (a)
H
OH
-glc
Asperulosid
H
H
CH3COO
-glc
Desacetyl asperulosid
H
H
OH
-glc
Paederosidic acid
H
H
OH
H
CH3COS
-glc
Paederosid
H
H
CH3COS
-glc
+ Có nối đôi ở C-6 – C-7
Monotropein
Gardenosid
+ Có nối đôi ở C-5 – C-6
2. Iridoid không đủ 10 carbon
Iridoid 9 carbon (thiếu carbon C-11)
+Không có nối đôi ở trong vòng cyclopentan
 
     R1
R2
R3
Harpagid
Leonurid
Rehmaniosid C
OH     
H        
H        
OH
OH
OH
H
H
b-D-glc
+ Có nhóm epoxy ở C-7 – C-8
R
R1
Catalpol
Rehmanosid A
Rehmaniosid     B
H
H
-bDgal
-bDglc
-bDglc 6¬1aDgal
-bDglc
+ Có nối đôi ở C-7–C-8
 
R1
R2
R3
R4
Aucubosid (aucubin)
10-Obglucosyl aucubosid
Rehmaniosid D
H
H
-O-b-glc 2¬1 b-D- glc
OH
OH
OH
H
H
H
OH
O-b-D-glc
OH
Iridoid  8 carbon
            Trường hợp này rất hiếm. Chất unedosid là một ví dụ: Thiếu carbon ở C-10 và C-11
Unedosid
3. Iridoid có trên 10 carbon (homoiridoid)
 + Có 13 carbon 
Fulvoplumierin
+ Có 14 carbon
4. Secoiridoid
5. Dimeric iridoid
            Có thể có 3 trường hợp: bis iridoid, iridoid-secoiridoid, bis-secoiridoid
6. Các iridoid và secoiridoid phức tạp:
            Gồm các iridoid hoặc secoiridoid liên kết với các đơn vị terpenoid khác, liên kết với lignan.
 https://hoibacsy.vn

TÀI LIỆU THAM KHẢO

CỎ TRANH – BẠCH MAO CĂN
Ngô Văn Thu (2011), “Bài giảng dược liệu”, tập I. Trường đại học Dược Hà Nội
Phạm Thanh Kỳ (1998), “Bài giảng dược liệu”, tập II. Trường đại học Dược Hà Nội
Đỗ Tất Lợi (2004), “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”, Nhà xuất bản Y học
Viện dược liệu (2004), “Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam”, tập I, Nhà xuất bản khoa hoc kỹ thuật.
Viện Dược liệu (2004), “Cây thuốc và động vật làm thuốc Việt Nam”, tập II, Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật.
DIỆP HẠ CHÂU-Chó đẻ răng cưa-Phyllanthus urinaria
Bình luận đóng