Nhận định chung
Pellagra là bệnh do rối loạn chuyển hoá vitamin PP. Thương tổn da thường xuất hiện ở vùng hở, nặng lên vào mùa xuân hè, thuyên giảm vào mùa đông.
Bệnh không tự khỏi nếu không được điều trị, ngoài tổn thương ở da còn tổn thương nội tạng như tiêu hoá, thần kinh và trường hợp nặng có thể gây tử vong.
Vitamin PP gồm 2 chất:
Axít nicotinic hay còn gọi là niacin.
Amit nicotinic hay còn gọi là nicotinamit.
Ngoài ra rối loạn chuyển hoá axit tryptophan cũng góp phần gây nên bệnh Pellagra.
Bệnh pellagra do rối loạn chuyển hoá vitamin PP (thường là do thiếu vitamin PP), nguyên nhân thiếu vitamin PP rất đa dạng.
Có thể do 1 trong những nguyên nhân sau:
Ăn ngô hoặc lúa miến nguyên chất (không chế biến hoặc chỉ ăn ngô và ăn lúa miến mà không ăn thêm các loại ngũ cốc khác).
Rối loạn hấp thụ của cơ quan tiêu hoá. Trường hợp này ngoài thiếu vitamin PP còn kèm theo thiếu các vitamin nhóm B khác như B1, B2, B6.
Rối loạn chuyển hoá axít amin tryptophan.
Ăn chế độ ăn hoàn toàn bằng rau.
Do thuốc: một số thuốc làm ảnh hưởng tới chuyển hoá và hấp thụ vitamin PP như rimifon, sulfamid, thuốc chống co giật, thuốc chống trầm cảm.
Do khối u ác tính.
Phác đồ điều trị bệnh Pellagra
Điều trị tại chỗ
Thuốc bong vảy, mỡ acid salicylic.
Kem kẽm.
Kem chống nắng.
Điều trị toàn thân
Vitamin PP là thuốc điều trị đặc hiệu.
Liều lượng: 500mg/24h chia làm 4 lần.
Lưu ý: phải uống thuốc sau khi ăn no. Thuốc có thể gây dị ứng.
Nên cho thêm vitamin B1, B2, B6.
Điều trị bằng vitamin PP thương tổn da sẽ giảm và mất đi nhanh nhất và trước nhất. Các dấu hiệu rối loạn thần kinh và rối loạn tiêu hoá sẽ giảm và mất đi sau.
Chế độ dinh dưỡng tốt, nâng cao thể trạng.
Tiến triển và tiên lượng
Bệnh thường xuất hiện và nặng lên vào mùa hè. Mùa đông giảm đi chứ không khỏi hẳn.
Nếu không được điều trị bệnh tiến triển càng ngày càng nặng. Da dần dần thâm, khô, dày, bong vảy liên tục. Các biểu hiện nội tạng sẽ nặng dần lên nhất là rối loạn tiêu hoá và đau dây thần kinh ngoại biên. Một số trường hợp nặng nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong.