(Cortex Phellodendri)
1. Nguồn gốc, đặc điểm
Là vỏ thận vỏ cành đã cạo bỏ lớp bần, phơi hoặc sấy khô của cây Hoàng bá (Phellodendron chinense Schneid), họ Cam (Rutaceae). Vỏ thân màu vàng nâu, dày 0,3 – 0,5cm, dài 20 – 40cm, rộng 3 – 6cm. Mặt ngoài còn sót lại lớp bần màu nâu đất có những vết lõm sần sùi và rãnh dọc; mặt trong màu nâu nhạt, có nhiều vết nhăn dọc; vết bẻ lởm chởm, thể chất rắn, nhẹ, màu vàng rơm.
Vỏ cành dày 0,15 – 0,2cm, mảnh, dài và cuộn lại thành hình ống. Mặt ngoài có màu nâu xám, mặt trong màu nâu nhạt, có những nếp nhăn nhỏ, dọc. Thể chất giòn, dễ bẻ, vết bẻ lởm chởm, màu vàng rơm,
2. Thành phần hóa học
Vỏ có alcaloid, chủ yếu là berberìn, palmatin, phellodendrin… Ngoài ra, còn có tanin, chất nhầy, chất béo.
3. Công dụng, cách dùng
Dược liệu Hoàng bá có tác dụng kháng khuẩn mạnh, thanh nhiệt; giải độc. Dùng chữa các chứng bệnh: nhiễm trùng (tả, lỵ, viêm ruột, viêm họng, viêm âm đạo…), đau mắt đỏ, đại tiện ra máu,…
Cách dùng:
Uống 6 – 12 g/ngày, dạng thuốc sắc, bột. Dùng làm nguyên liệu chiết xuất berberin.
Lưu ý. Người lạnh bụng, tỳ hư ỉa chảy không dùng.