Khái niệm
Gân thịt máy động là chỉ gân thịt trong cơ thể không tự chủ máy động. Chứng này đầu tiên thấy ở sách Thương hàn luận, còn gọi là chứng “thân nhuận động”. Sách Kim quỹ yếu lược thì gọi là “Thân nhuận” “Tứ chi chiếp chiếp động” Chứng này trên lâm sàng thường đồng thời xuất hiện với các chứng ra mồ hôi nhiều bị vong dương, chứng Chân tay quyết lạnh, chứng Dương hư thủy tràn lan và chứng Rét run…
Phân biệt
Chứng hậu thường gặp
Gân thịt máy động do dương hư: Có chứng sắc mặt trắng bệch, vã mồ hôi, ố hàn, chân tay quyết lạnh, gân thịt máy động, lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mạch Vi.
Gân thịt máy động do thủy khí động ở trong: Có chứng phát sốt đầu choáng, dưới Tâm hồi hộp máy động, gân thịt máy động, thân thể run rẩy, đứng không vững, lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng, mạch Trầm.
Phân tích
– Chứng Gân thịt máy động do dương hư với chứng Gân thịt máy động do thủy khí động ở trong: Gân thịt máy động do dương hư thường phát sinh ở bệnh Thương hàn sau khi điều trị sai lầm như mạch Phù Hoãn ra mồ hôi sợ gió của Quế chi chứng, lại sai lầm dùng Đại Thanh long thang để phát hãn, tình thế tất vã mồ hôi mà vong dương cho nên chân tay quyết nghịch, dương hư không sưởi ấm được gân thịt cho nên xuất hiện chứng gân thịt máy động, Yếu điểm chẩn đoán phân biệt của chứng này ở chỗ ra mồ hôi vong dương, chân tay quyết nghịch, nhưng cuối cùng thì xuất hiện chứng gân thịt máy động, điều trị nên phù dương là cần thiết cho uống Tứ nghịch thang.
– Chứng Gân thịt máy động do thủy khí động ở trong: Là do biểu chứng ở Thái dương phát hãn thái quá, biểu tuy giải nhưng sau khi hãn ra thì vong dương, thủy khí động ở trong lấn lên trên biến thành các chứng hồi hộp, đầu choáng, Kinh nói: “Dương khí chất tinh để nuôi thần, chất nhu để nuôi gân, bây giờ dương hư không được nuôi dưỡng thì gân mạch mất chỗ dựa cho nên gân thịt máy động, thân thể không chống đỡ được mà lảo đảo muốn ngã, điều trị nên ôn Thận dương để tán thủy khí cho uống Chân vũ thang. Hai chứng nói trên đều là chứng dương khí hư hàn một là chứng dương hư đơn thuần, một là chứng dương hư kiêm cả thủy khí động ở trong, nhận thức trên lâm sàng không khó khăn.
Trích dẫn y văn
Bệnh Hoàng hãn… nếu mình nặng mà ra mồ hôi không ngớt, nếu kéo dài sẽ dẫn đến thân thể máy động, khi máy động thì đau trong ngực và từ lưng trở lên tất ra mồ hôi, phía dưới thì không ra mồ hôi, lưng và hông đau nhức như có vật bò trong lớp da, nặng hơn thì không ăn được mình đau và nặng, phiền táo tiểu tiện không lợi đây là chứng Hoàng hãn cho uống Quế chi gia Hoàng kỳ thang (Kim quỹ yếu lược – Thủy khí bệnh mạch chứng tính trị).