CÀ ĐẮNG NGỌT
Tên khác: Dây toàn, Bạch anh, Cà đờn.
Tên khoa học: Solanum lyratum Thunb.; thuộc họ Cà – Solanaceae.
Tên đồng nghĩa: S. dulcamara var. lyratum (Thunb.) Bor.
Mô tả: Cây thảo bò rồi đứng hay leo; thân mảnh, có lông màu vàng. Lá có phiến xoan, tam giác, có lông, mép nguyên hay có thuỳ tròn ở gốc, gân phụ 3-4 cặp; cuống có lông, dài 2-2,5cm. Hoa 1-3 ở nách lá; cuống 1,5-2cm; đài dầy lông; tràng rộng 2cm, tím. Quả tròn, to cỡ 1cm, màu đỏ, mang đài tồn tại. Hoa tháng 7-9; quả tháng 9-11.
Bộ phận dùng: Toàn cây (Herba Solani Lyrati), thường gọi là Bạch anh.
Phân bố sinh thái: Cây của miền ôn đới châu Âu, châu Á. Ở nước ta cây mọc dọc các đường đi ẩm ướt ở Sapa, tỉnh Lào cai.
Thu hái: Toàn cây vào mùa hè-thu, rửa sạch, phơi khô.
Thành phần hóa học: Có glucosid, acid dulcamaretic, acid dulcamaric, solacein; còn có soladulcine. Lá tươi chứa vitamin C 60mg%. Quả chứa 0,5% solanin, một sắc tố carotenoid là lycopen, các anthocyanosid và anthocyanidol, các đường mà nhất là fructose, 9% dầu và một lượng đáng kể vitamin C 200mg%. Hạt chứa chất béo 24%.
Tính vị, tác dụng: Vị ngọt rồi đắng, tính hàn, hơi có độc; có tác
dụng thanh nhiệt giải độc, khư phong lợi thấp, hoá đàm.
Công dụng: Thường dùng trị: 1. Thấp nhiệt hoàng đản; 2. Đau đầu do phong nhiệt; 3. Bạch đới quá nhiều; 4. Phong thấp đau nhức khớp xương.