CÂU HỎI
Một phụ nữ 33 tuổi đang trải qua đợt hóa trị củng cố bệnh bạch cầu cấp dòng tủy với cytarabine và daunorubicin. Cô ta đã sốt 5 ngày trước không giảm mặc dù đã điều trị thêm với cefepime và vancomycin ngoài phương pháp điều trị trước đó là norfloxacin, fluconazole, và acyclovir. Ngoài lạnh run và vã mồ hôi giai đoạn sốt, cô ta không có triệu chứng gì lớn ngoại trừ cảm giác mệt mỏi toàn thân và buồn nôn do liên quan đến hóa trị, cũng như đau miệng do loét niêm mạc. Bạch cầu máu giảm mặc dù cô ta để được dùng yếu tố kích thích tạo hồng cầu. Cấy máu, nước tiều, đàm đều âm tính. Bước tiếp theo điều trị cho cô ta như thế nào?
A. Thêm metronidazole.
B. Thêm tobramycin.
C. Thay fluconazole bằng caspofungin.
D. X quang ngực.
E. CT độ phân giải cao cộng với đo nồng độ galactomannan huyết thanh.
TRẢ LỜI
Đa số các trường hợp bệnh nhiễm mà bệnh nhân có sốt và giảm bạch cầu kéo dai, một khi đã loại trừ nguyên nhân nhiễm khuẩn thì phải nghỉ đến nhiễm nấm Aspergillosis xâm lấn. CT ngực và xét nghiệm galactomannan huyết thanh được chỉ định bởi vì giai đoạn đầu của bệnh thường không triệu chứng. CT scan có thể chỉ ra nốt mới hay vòng halo (ổ nhồi máu xuất huyết quanh nốt) giúp gợi ý chẩn đoán, mặc dù không phải chẩn đoán trong điều kiện này.
Kháng nguyên Aspergillus được xác định bởi sự phóng thích galactomannan trong quá trình phát triển của nấm. Dương tính giả có thể xay ra cả ở CT và xét nghiệm tìm kháng nguyên. Tuy nhiên, thường người ta chẩn đoán bệnh trễ do đó tình trạng nhiễm này gây tổn thương da và não nên rất khó để điều trị ở giai đoạn này. Kết quả là nhiêu ca nên được điều trị khi làm nhiều phim CT ngực và mức độ galactomannan, hơn là chờ đợi chẩn đoán xác định bởi cấy máu hay mô học.
Mức Galactomannan có thể tăng giả khi dung kết hợp kháng sinh β-lactam/β- lactamase ví dụ như piperacillin/tazobactam. Phim X quang ngực không nhạy để xác định giai đoạn sớm của bệnh. Nội soi phế quản và rửa phế quản phế nang được chỉ định để xuất đoán xác định nếu có bất thường tìm thấy trên CT. Không có lý do nào để gợi ý Clostridium difficile (và cần dùng metronidazole) nếu không có tiêu chảy.
Tương tự, nếu không có báo cáo nhiễm khuẩn trước đó, cũng không có cơ sở để dùng thêm aminoglycoside. Không có lý do dùng bào tử nấm kháng fluconazole-cần dùng caspofungin nêu không xác định được tình trạng nhiễm nấm trong máu. Trong khi caspofungin có tác dụng chống lại Aspergillus, nó cũng chỉ áp dụng khi điều trị khẩn cấp.
Đáp án: E.