Cây táo ta thân gỗ, canh lúc non có lông, sau nhẵn, màu xám đen, có gai. Lá hình bầu dục hay trái xoan. Mặt trên có màu lúc sẫm và nhẵn, mặt dưới có lông dày, mép khía răng. Hoa mọc ở nách là, cánh hoa màu trắng nhạt. Quả hình cầu, vỏ nhãn, khi chín có màu vàng, mỗi qỉa có một hạch nhân dẹt màu nâu sẫm. Quả và nhân táo dược dùng làm thuốc chữa bệnh.
Những tác dụng với sức khỏe của quả táo ta
Giàu chất oxy hóa: Cứ 100 gr táo ta sẽ có khoảng 400 – 600 vitamin C, cao hơn 7 đến 10 lần lượng vitamin C có trong quả cam, quýt. Lượng vitamin C của táo ta còn cao hơn khoảng 100 lần so với táo đỏ của Trung Quốc. Vì thế, táo có tác dụng tuyệt vời trong hiệu quả tăng cường sức đề kháng, chống ô xy hóa, tốt cho sức khỏe và làn da.
Trong táo ta, lượng vitamin P cao hơn hàng chục lần trong quả quýt, trong cam, có tác dụng chống các biểu hiện trầm cảm, mệt mỏi, và dễ cáu gắt và mất ngủ. Chữa chứng suy giảm trí nhớ: một nắm quả táo đun trong 1/2 lít nước cho cạn còn khoảng 250ml, thêm ít mật ong hoặc đường cho vừa ngọt và uống mỗi ngày trước khi đi ngủ.
Táo ta còn chứa a-xít chlorogenic có khả năng loại bỏ a-xít oxalic ra khỏi cơ thể và bình thường hóa hoạt động của gan, dạ dày, ruột và tuyến tiêu hóa. Vì thế, ăn táo ta còn làm tăng cảm giác ngon miệng và ngăn ngừa chứng táo bón.
Có thể dùng táo ta thay thế táo tàu như một loại thuốc bổ, đặc biệt là bổ não và nhiều dược tính tốt. Tuy nhiên khi sử dụng hạt không nên dùng hạt sống, vừa không có tác dụng, vừa gây thêm chứng đầy trướng tì vị.
Nghiên cứu của Giáo sư – Bác sĩ Ruihai Liu, thuộc Viện Đại học Cornell (New York) cho thấy 100g táo cung cấp cho người ăn một lượng hoạt chất có tác dụng chống oxy hoá tế bào tương đương với 1500mg vitamin C. Theo giáo sư Liu: “Người tiêu dùng nên tìm các chất kháng oxy hoá từ trái cây và rau xanh hơn là từ một viên thuốc”. Các chất chống oxy hoá tế bào có tác dụng làm giảm thiếu sự hoạt động của các gốc tự do tấn công vào các phân tử oxy gắn với các tế bào và các tổ chức, trong đó có tổ chức tim – mạch.
Ngoài ra, trái táo còn chứa nhiều chất xơ, trong quá trình tiêu hoá, các chất xơ có tác dụng làm tăng khả năng đào thải cholesterol, do vậy góp phần làm giảm mỡ trong máu. Chất xơ còn có tác dụng chống táo bón, một chứng bệnh thường gặp ở người cao tuổi.
Trong dịch chiết của táo, người ta thấy có các flavonoid và polyphenol, khi kết hợp với nhau còn gây hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư. Như vậy, ngoài tác dụng đối với bệnh tim mạch, trái táo còn có tác dụng phòng ngừa bệnh ung thư. Theo nghiên cứu của Viện Đại học Conell, táo tươi có tác dụng chống ung thư gan và ung thư đại tràng. Một nghiên cứu được thực hiện tại Phần Lan cho thấy, ăn táo làm giảm được nguy cơ ung thư phổi 20%. Nguyên nhân của kết quả trên được kết luận chính là vai trò của quercetin có trong táo. Ngoài ra, điều lý thú nữa là táo còn có tác dụng làm cho trẻ em thông minh hơn và giúp cho quá trình tiêu hoá tốt hơn.
Theo Đông y, quả táo ta có vị chua, chát ngọt, hơi nhớt, tính mát. Tác dụng tiêu viêm chữa ho, quả chín bổ tỳ ích khí, chữa kiết lỵ, cao huyết áp.
Nhân táo có vị ngọt hơi đắng mùi thơm, tính bình. Tác dụng an thần, tiêu viêm, chữa ho, chữa mất ngủ, hồi hộp hay quên, chân tay nhức mỏi, đổ mồ hôi trộm.
Bài thuốc hay có tác dụng chữa bệnh từ nhân quả táo ta:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh mất ngủ
Nhân hạt táo ta (sao) 10g
Hoa nhài 5g
Cả hai thứ cho vào nồi cùng 500ml nước, hàm lấy nước đặc uống hết trong ngày. Cần uống liên tục 11 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa chứng kinh hãi hồi hộp
Nhân hạt táo ta (sao) 12g
Sinh địa 12g
Hạt muồng (sao) 12g
Mạch môn 12g
Long nhãn 12g
Hạt sen 12g
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước đun kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày sau bữa ăn. cần uống liền 5-10 ngày.
Bài 3. Thuốc chữa bệnh suy nhược thần kinh, ra mổ hôi trộm
Nhân hạt táo (sao đen) 6g
Xuyên khung 3g
Phục linh 4g
Tri mẫu 4g
Cam thảo 3g
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày, cần uống liền 10 ngày.
Bài 4. Thuốc chữa bệnh ăn ngủ kém, mệt mỏi
Nhân hạt táo (sao) 12g
Viễn chí 6g
Thạch xương bồ 6g
Đẳng sâm 3g
Cam thảo 3g
Phục linh 9g
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày sau bữa ăn. cần uống liền 10-15 ngày.
Bài 5. Thuốc chữa mất ngủ, trị ra mồ hôi nhiều
Nhân hạt táo (sao) 15g
Sinh địa 15g
Gạo tẻ ngon 30g
Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 600ml nước đun kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày trước bữa ăn. cần uống liền 10-15 ngày.
Chú ý với nhân hạt táo ta nếu dùng quá liều
Trong hạt táo ta có chứa các chất độc cyanid. Cụ thể hơn, chúng có chứa amygdalin, một chất có thể giải phóng cyanid khi tiếp xúc với các enzyme tiêu hóa của đường ruột.
Bình thường, lớp vỏ ngoài rắn chắc của hạt táo giúp ngăn cản hiện tượng này xảy ra, trừ khi bạn nhai nát hạt táo trước khi nuốt nó vào bụng. Bạn sẽ phải tiêu thụ khoảng 200 hạt táo được nhai kỹ để có thể tạo ra một liều cyanid đủ để gây tử vong. Do vậy trong chữa bệnh không nên sử dụng lượng lớn hạt táo ta.