Nhận định chung
Viêm nang lông (folliculitis) là tình trạng viêm nông một hoặc nhiều nang lông. Bệnh gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhất là thanh thiếu niên và người trẻ.
Nguyên nhân chủ yếu là tụ cầu vàng và trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas aeruginosa).
Các nguyên nhân khác:
Nấm:
Trichophyton rubrum hoặc Malassezia folliculitis (Pityrosporum folliculitis).
Vi rút:
Herpes simplex thường gây viêm nang lông vùng quanh miệng.
Viêm nang lông không do vi khuẩn:
Pseudo- folliculitis (giả viêm nang lông) hay gặp ở vùng cằm do cạo râu gây hiện tượng lông chọc thịt.
Viêm nang lông tăng bạch cầu ái toan thường gặp ở những người suy giảm miễn dịch.
Viêm nang lông Decanvans hay gặp vùng da đầu gây rụng tóc vĩnh viễn.
Viêm nang lông ở những người công nhân tiếp xúc với dầu mỡ như thợ lọc dầu, thợ máy…
Một số yếu tố thuận lợi:
Mặc quần áo quá chật.
Da ẩm ướt.
Tăng tiết mồ hôi.
Gãi, cào.
Cạo râu.
Nhổ lông.
Các thuốc hoặc mỹ phẩm gây kích ứng.
Dùng thuốc bôi corticoid lâu ngày.
Béo phì.
Tiểu đường.
Giảm miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải.
Suy thận, chạy thận nhân tạo.
Thiếu máu do thiếu sắt đôi khi kết hợp đối với những trường hợp viêm nang lông mạn tính.
Phác đồ điều trị viêm nang lông (folliculitis)
Nguyên tắc điều trị
Loại bỏ các yếu tố thuận lợi.
Vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên bằng xà phòng sát khuẩn…
Tránh cào gãi, kích thích thương tổn.
Tùy từng bệnh nhân cụ thể mà chỉ cần dùng dung dịch sát khuẩn kết hợp với kháng sinh bôi tại chỗ hoặc kháng sinh toàn thân.
Điều trị cụ thể
Dung dịch sát khuẩn có thể dùng một trong các dung dịch sát khuẩn sau:
Povidon-iodin 10%.
Hexamidine 0,1%.
Chlorhexidine 4%.
Sát khuẩn ngày 2-4 lần
Thuốc kháng sinh bôi tại chỗ dùng một trong các thuốc sau:
Kem hoặc mỡ axít fucidic, bôi 1- 2 lần/ngày.
Mỡ mupirocin 2%, bôi 3 lần/ngày.
Mỡ neomycin, bôi 2- 3 lần/ngày.
Kem silver sulfadiazin 1%, bôi 1 – 2 lần/ngày.
Dung dịch erythromycin, bôi 1-2 lần/ngày.
Dung dịch clindamycin, bôi 1-2 lần/ngày.
Bôi thuốc lên tổn thương sau khi sát khuẩn, thời gian điều trị từ 7 – 10 ngày.
Trường hợp nặng cần phối hợp điều trị tại chỗ kết hợp với toàn thân bằng một trong các kháng sinh sau:
Cloxacilin: Uống, tiêm bắp hoặc tĩnh mạch cứ 6 giờ dùng 250 – 500mg (trẻ em dưới 20 kg cân nặng, cứ 6 giờ dùng liều 12,5 – 25 mg/kg).
Amoxicillin/ clavulanic: 875/125mg x 2 lần/ ngày (trẻ em uống 25 mg/kg/ngày chia hai lần, uống).
Clindamycin: 300 – 400mg x 3 lần/ ngày, uống hoặc truyền tĩnh mạch (trẻ em 10 -20mg/kg/ngày chia ba lần, uống hoặc truyền tĩnh mạch).
Trường hợp do tụ cầu vàng kháng methicilin:
Vancomycin 30 mg/kg/ngày, chia 4 lần (không dùng quá 2g/ngày), pha loãng truyền tĩnh mạch chậm (trẻ em 40mg/ngày chia 4 lần – cứ 6 giờ tiêm tĩnh mạch chậm hoặc truyền tĩnh mạch 10mg/kg).
Thời gian điều trị từ 7 – 10 ngày.
Trường hợp do nấm hoặc nguyên nhân khác cần điều trị theo nguyên nhân cụ thể.