Kỹ thuật Chườm nóng – chườm lạnh của điều dưỡng

Chườm nóng – chườm lạnh

Tác dụng của chườm nóng chườm lạnh

Ảnh hưởng của các cơ quan liên hệ với vùng được chườm

Khi chườm nóng chườm lạnh không những chỉ ảnh hưởng ngoài da nơi vị trí chườm mà còn ảnh hưởng đến các cơ quan nằm sâu trong cơ thể.

Những yếu tố liên quan đến tác dụng chườm

Tùy theo phương pháp chườm làm thay đổi kết quả của chườm như:

Phương pháp chườm: chườm ướt tác dụng nhanh.

Nhiệt độ chườm: nhiệt độ cao hiệu quả hơn.

Thời gian chườm: lâu, tác dụng kéo dài, nếu chườm lâu quá làm giảm sự đề kháng của da.

Diện tích vùng chườm: chườm 1 chỗ tác dụng kém hơn diện tích chườm miệng.

Tình trạng người bệnh: người bệnh bị rối loạn cảm giác, tri giác thì phản ứng với tác dụng chườm sẽ chậm hơn.

Phương pháp chườm

Tùy theo mục đích điều trị mà áp dụng phương pháp chườm thích hợp.

Chườm nóng

Chườm nóng khô nhiệt độ từ 45 – 60⁰C.

Thời gian mỗi lần chườm: 20–40 phút.

Phương tiện: túi chườm, bóng đèn điện, bình nước, đun gạch, cát, muối…

Chườm nóng ướt: nhiệt độ từ 37–45⁰C.

Thời gian đắp: 10–20 phút, thay đổi khi nguội khoảng 1–2 phút.

Phương tiện: vải, gạc thấm dung dịch muối vắt ráo đắp lên vùng chườm. Khi cần đắp tiếp phải ngưng 2–3 giờ mới chườm tiếp.

Ngâm tay, ngâm chân

Nhiệt độ 40–430 C.

Phương tiện: chứa nước trong thau ngập nước vùng chườm.

Che chở vùng da không cần chườm.

Tránh ngâm liền sau khi ăn, theo dõi khi ngâm tránh bị nhiễm lạnh khi nước nguội.

Chườm lạnh

Chườm lạnh khô

Nhiệt độ: đá cục.

Thời gian: 2–3 giờ, tùy theo mục đích, không nên chườm liên tục, thỉnh thoảng ngưng 1–2 giờ rồi chườm lại.

Phương tiện: túi chườm.

Theo dõi người bệnh có thể lấy đá cục ra hoặc lạnh run.

Chườm lạnh ướt

Nhiệt độ chườm: 4–100C.

Thời gian: 10–13 phút thay đổi khi cần 2–3 phút/lần.

Phương tiện: dùng vải, gạc thấm nước lạnh vắt ráo đắp lên vùng chườm.

Các nguyên tắc chung khi chườm nóng chườm lạnh

Khi chườm túi không bị đè lên nắp, túi phải an toàn.

Không đặt túi trực tiếp lên vùng da chườm.

Không chườm liên tục kéo dài ở một vị trí để da được trở lại trạng thái bình thường.

Theo dõi tình trạng da nơi chườm, khi da chườm nóng bị đỏ rát phải thoa Vaselin, khi da chườm lạnh bị tái xanh phải thoa phấn. Xoa bóp kích thích tuần hoàn.

Không chườm nóng trên đầu.

Không chườm lạnh trên vùng phổi.

Kỹ thuật chườm nóng – chườm lạnh

Chườm nóng khô

Mục đích

Sưởi ấm người bệnh.

Làm dịu cơn đau.

Bớt viêm, bớt sưng, bớt xung huyết các bộ phận trong sâu.

Chỉ định và chống chỉ định

Chỉ định

Trẻ sơ sinh thiếu tháng.

Người già khi trời rét.

Các cơn đau: gan, dạ dày, thận, khớp xương, dây thần kinh.

Viêm tại chỗ.

Chống chỉ định

Viêm ruột thừa.

Viêm màng bụng cấp.

Nhiễm độc nặng.

Các bệnh nhiễm khuẩn gây mủ nặng.

Xuất huyết những vùng không có cảm giác.

Đau bụng không rõ nguyên nhân.

Dụng cụ

Khay đựng:

+ Túi chườm + Nước nóng

+ Nhiệt kế để đo nhiệt độ của nước

+ Bao túi hoặc khăn (nếu có)

+ Kim ghim (nếu có)

+ Chất nhờn (nếu cần)

+ Bột talc

Dọn dẹp và bảo quản dụng cụ

Rửa mặt ngoài và trong của túi chườm bằng xà bông với nước cho sạch.

Mở nắp dốc ngược túi xuống và phơi chỗ mát.

Thoa phấn talc mặt ngoài túi.

Nhốt hơi vào túi và trả về chỗ cũ. Giữ mặt trong túi không bị dính.

Ghi hồ sơ

Ngày giờ chườm nóng.

Nhiệt độ của nước.

Thời gian chườm.

Nơi chườm.

Kết quả làm việc.

Tình trạng da sau khi chườm.

Tên điều dưỡng thực hiện.

Những điểm cần lưu ý

Phải đo nhiệt độ của nước đúng với chỉ định.

Thường xuyên theo dõi da người bệnh khi chườm nóng, nhất là đối với những người già, trẻ em thiếu dinh dưỡng, thiếu máu.

Có thể dùng chai thay túi nếu không có túi.

Luôn luôn kiểm soát miệng túi hoặc nút chai trong suốt thời gian chuờm

(tránh làm phỏng da người bệnh do nước nóng chảy ra từ miệng túi hay miệng chai).

Giữ không để người bệnh đè lên túi chườm.

Trong khi chườm nếu da bị đỏ, người bệnh kêu nóng rát điều dưỡng phải lót thêm khăn và bôi chất nhờn lên da.

Chườm nóng ướt

Mục đích

(Giống như chườm nóng khô) kết quả nhanh hơn đắp nóng khô.

Chỉ định

Thường chườm nóng ướt trong trường hợp sau:

Vết thương hở.

U nhọt.

Vùng nhiễm trùng nhẹ (trán, mắt, hội âm).

Dụng cụ

Bồn đựng nước hay dung dịch. Tùy chỉ định, có thể dùng acid boric 2%, nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước thường.

Nhiệt kế để đo nhiệt độ của nước. Thường từ 400C đến 500C (vô trùng nếu vết thương hở).

Vải thưa lớn (nhỏ) tùy diện tích vùng đắp.

2 kềm.

Miếng cao su hoặc vải nỉ (phủ ngoài vải thưa để giữ sức nóng được lâu).

Chất nhờn.

Dọn dẹp và bảo quản dụng cụ

Xử lý dụng cụ theo đúng quy trình khử khuẩn tiệt khuẩn.

Chuẩn bị dụng cụ gởi diệt trùng.

Ghi hồ sơ

Ngày giờ chườm nóng.

Nhiệt độ của nước.

Thời gian chườm.

Nơi chườm.

Kết quả làm việc.

Tình trạng da sau khi chườm.

Tên điều dưỡng thực hiện.

Những điều cần lưu ý

áp dụng kỹ thuật vô trùng tuyệt đối khi chườm nóng trên vết thương hở. p mắt dùng vải thưa kích thước nhỏ khoảng 5 x 5 cm hay miếng gòn bao, nếu có một mắt đau, đậy mắt mạnh lại, cho mặt hơi nghiêng về mắt đau, tránh đè lên mắt bị đau.

Chườm lạnh

Mục đích

Làm hạ nhiệt độ.

Làm dịu cơn đau.

Cầm máu.

Bớt sưng.

Bớt xung huyết tại chỗ.

Giảm nhịp đập của tim.

Chậm nung mủ.

Chỉ định chống chỉ định

Chỉ định

Xuất huyết.

Chấn thương sọ não.

Nhức đầu.

Sau khi mổ bướu.

Các chứng viêm: viêm màng bụng, viêm tai vòi, viêm ruột thừa, viêm cơ tim, viêm túi mật.

Một số các trường hợp đau ngực, đau bụng.

Chống chỉ định

Xuất huyết ở phổi.

Tuần hoàn cục bộ kém.

Thân nhiệt thấp.

Người già yếu.

Dụng cụ

Túi chườm.

Thau đựng đá đập nhỏ (không cạnh bén).

Bao túi hoặc khăn.

Băng vải, dây cột, kim ghim (nếu cần).

Phấn talc (nếu cần).

Dọn dẹp và bảo quản dụng cụ

Rửa sạch dụng cụ với xà bông và nước sạch, lau khô trả về chỗ cũ.

Chuẩn bị gửi diệt trùng

Ghi hồ sơ

Ngày giờ chườm nóng.

Nhiệt độ của nước.

Thời gian chườm.

Nơi chườm.

Kết quả làm việc.

Tình trạng da sau khi chườm.

Tên điều dưỡng thực hiện.

Những điểm cần lưu ý

Trường hợp cần làm hạ nhiệt độ nên đặt nhiều túi chườm chung quanh người bệnh.

Không đặt túi chườm ngay vùng ngực người bệnh. Tránh bị nhiễm lạnh.

Không cần chườm lạnh liên tục, thỉnh thoảng ngưng một vài giờ rồi chườm lại.

Khi quan sát thấy da tím tái hoặc người bệnh kêu tê phải ngưng ngay và dùng phấn talc xoa bóp.

Điều dưỡng cần lưu ý kẻo người bệnh mở nắp lấy đá ngậm.

Bảng kiểm hướng dẫn học kỹ năng chườm nóng khô

Bảng kiểm lượng giá thực hiện kỹ năng chườm nóng khô

Bảng kiếm hướng dẫn học kỹ năng chườm nóng ướt

Bảng kiểm lượng giá thực hiện kỹ năng chườm nóng ướt

Bảng kiểm hướng dẫn học kỹ năng chườm lạnh

Bảng kiểm lượng giá thực hiện kỹ năng chườm lạnh