3.1.4. Định tính flavonoid trong dược liệu
3.1.4.1. Định tính flavonoid trong Hòe (Flos Styphnolobii japonici imaturi)
* Chiết xuất:
Cân 0,5g bột nụ hoa hòe rồi cho vào ống nghiệm lớn. Thêm 5ml ethanol 90%. Đun cách thủy sôi trong vài phút. Lọc nóng. Dịch lọc được tiến hành các phản ứng định tính và sắc ký lớp mỏng.
* Tiến hành phản ứng:
a. Phản ứng Cyanidin (Phản ứng Shinoda)
Cho vào ống nghiệm nhỏ 1ml dịch chiết. Thêm một ít bột magnesi kim loại (khoảng 10mg). Nhỏ từng giọt HCl đậm đặc (3 – 5 giọt). Để yên một vài phút, dung dịch sẽ chuyển từ màu vàng sang màu đỏ.
b. Phản ứng với kiềm
Cho vào ống nghiệm nhỏ 1ml dịch chiết. Thêm vài giọt dung dịch NaOH 10% sẽ thấy xuất hiện tủa vàng. Thêm 1ml nước cất, tủa sẽ tan và màu vàng của dung dịch sẽ được tăng thêm.
Nhỏ một giọt dịch chiết lên giấy lọc. Hơ khô rồi để lên miệng lọ amoniac đặc đã được mở nút, sẽ thấy màu vàng của vết dịch chiết được tăng lên. Nhỏ một giọt khác làm chứng.
c. Phản ứng với FeCl3
Cho vào ống nghiệm nhỏ 1ml dịch chiết. Thêm vài giọt dung dịch FeCl3 5%. Sẽ xuất hiện tủa xanh đen.
d. Phản ứng diazo hóa
Cho 1ml dịch chiết vào ống nghiệm, kiềm hóa bằng dung dịch kiềm (dung dịch NaOH, KOH, Na2CO3), thêm vài giọt thuốc thử diazo mới pha, lắc đều (có thể đun nóng trên nồi cách thủy trong vài phút) xuất hiện màu đỏ.
Các phản ứng định tính có thể thực hiện trên khay sứ.
e. Sắc ký lớp mỏng
Bản mỏng sắc ký: Bản mỏng tráng sẵn silicagel GF254 (Merck), hoạt hóa ở 1100C trong 1 giờ.
Cô đặc dịch chiết còn lại rồi dùng mao quản chấm lên bản mỏng silicagel (kích thước 2,5 x 10cm). Chấm một vết rutin chuẩn để so sánh.
Dung môi khai triển: ethyl acetat – acid formic – nước (80 : 10 : 10)
Sau khi khai triển sắc ký, quan sát các vết dưới đèn tử ngoại, vết rutin sẽ có huỳnh quang nâu, sau đó hiện màu bằng hơi amoniac, dung dịch KOH 5% trong ethanol hoặc dung dịch AlCl3 trong ethanol, vết rutin sẽ có màu vàng
3.1.4.2. Định
tính các hợp chất anthoxyan trong hạt Đỗ đen (Semen Vignae cylindricae)
Cho vào ống nghiệm lớn 10 hạt đỗ đen và 5ml nước. Đun sôi trong 5 phút. Gạn lấy dịch chiết.
Cho vào ống nghiệm nhỏ 1ml dịch chiết, thêm vài giọt HCl 10%, sẽ có màu đỏ.
Cho vào ống nghiệm nhỏ 1ml dịch chiết, thêm vài giọt NaOH 10%, sẽ có màu xanh.