MẠCH MÔN ĐÔNG (củ tóc tiên)
Tên khoa học: Ophiopogon japonicus (Thunb.) Ker. Gawl.; Họ hoàng tinh (Convallariaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (củ) to bằng đầu đũa, mềm, vỏ trắng vàng, thịt ngọt, không mốc, không bị teo là tốt; củ cứng vị đắng không nên dùng.
Thành phần hóa học: chất nhầy, chất đường.
Tính vị – quy kinh: vị ngọt, hơi đắng, tính bình. Vào ba kinh tâm, phế và vị.
Tác dụng: Thanh tâm, nhuận phế, dưỡng vị, sinh tân.
Công dụng: Trị ho, miệng khát, kinh nguyệt khô, sữa không thông.
Liều dùng: Ngày dùng 4 – 12g.
Kiêng kỵ: Tỳ vị hư, đại tiện tiết tả không nên dùng
Cách bào chế:
Theo Trung y:
Tẩm nước nóng cho mềm, rút bỏ lõi. Muốn tán bột thì sau khi rút bỏ lõi, đưa ra để nguội, làm như vậy 3 – 4 lần thì khô giòn, tán bột.
Theo kinh nghiệm Việt Nam:
Rửa sạch cho nhanh (không ngâm nước lâu) để ráo nước cho se vỏ, dùng cái nhíp cùn rút bỏ lõi, củ to thì bổ đôi phơi khô hoặc sao qua khi
dùng.
Bảo quản: Đậy kín, để nơi khô ráo vì dễ mốc.