Sa trực tràng là đầu ruột cùng lòi ra ngoài hậu môn. Ruột già có quan hệ gốc ngọn, có tương quan biểu lý với phế. Phế nhiệt thì nhiệt bế tắc không thông, phế hư thì ruột lòi ra không thu vào. Thế nên nguyên nhân sinh ra bệnh lòi dom hoặc vì có chứng trường phong hạ huyết, uống nhiều thuốc hàn lương quá mà lòi ra hoặc do lỵ lâu ngày rặn nhiều mà lòi ra cũng có, trẻ con do hò hét giận dữ và lỵ lâu ngày hư yếu bên trong mà lòi ra.
- Lòi dom do đi lỵ lâu ngày
– Quả trấp 2 quả – mài vào đá cho bằng, nhúng mật ong nướng vàng, thừa lúc đang nóng chườm vào, nguội lại thay, đến thụt vào mới thôi.
- Lòi dom lâu ngày
– Lá sen, sấy khô tán mỗi lần 1 đồng cân, uống với rượu, lại dùng lá sen rắc thuốc tán lên trên mà ngồi.
– Bồ kết 5 quả đập nát cho nước vào giã nhỏ, vắt lấy nước cốt chấm, dom sẽ thụt vào.
– Hoa hòe, nấu nước xông rửa.
– Lá hẹ cắt nhỏ, xào nóng, gói trong lụa làm 2 gói chườm nhanh. – Ba ba 1 con, luộc chín ăn thịt, nước luộc thì rửa chỗ đau.
Xương đầu ba ba thì đốt tồn tính, tán, rắc.
– Nhện 7 con, đốt tồn tính, tán trộn dầu vừng bôi hoặc đắp vào lỗ rốn cũng được.
– Cỏ Hy thiêm, giã nát trộn giấm nặn thành bánh nhỏ, áp lửa cho nóng dắp vào, nguội lại thay.
- Củ gai đập nát, nấu sôi xông rửa hoặc cỏ Tháp bút đốt tồn tính tán xức vào rồi lấy tay dằn lên.
- Đất vách đàng đông đã lâu năm tán rắc ngoài, lấy muỗng nóng ép lên, nguội thì thay.
- Hương phụ, nụ hoa Kinh giới tán, đều nhau, 1 lần lđồng cân uống, lại dùng 1 đồng cân, nấu nước xông rửa.
- Bồ hoàng tán trộn mỡ lợn, đắp vào.
- Quả hòe, hạt hòe bằng nhau tán trộn với tiết dê tươi vắt lại 1 cục, phơi khô, lúc dùng thì uống 1 lần 2 đồng cân vởi rượu lúc đi cầu.
- Xương bồ đốt, tán, 1 lần 1 đồng cân uống với nước, ngày 3 lần.
- Bồ hoàng tán trộn mỡ lợn, đắp vào.
- Hậu môn lở sưng đau muôn hoại tử
- Dùng dao mổ lợn mài lấy 1 bát nước uống.
- Rau sam – chua me đất, đều 1 nắm, nấu xông rửa ngày 3 lần.
- Thỏ ti tử, sao đen, tán, trộn với lòng trắng trứng gà mà đắp hoặc dùng củ gai, giã sống, ngồi lên trên.
- Hư lãnh lòi dom
- Vôi sao nóng, lấy lụa cũ gói ngồi lên, nguội thì sao nóng lại ngồi.
- Trực tràng thoát ra
- Xà sàng tử, Cam thảo, đều 1 lạng tán nhỏ uống với nước đã đun sôi.
- Khổ sâm, Ngũ bội tử, đất vách lâu năm đun lên mà rửa. Mộc tặc tán nhỏ bôi vào.
sà sàng tử
- Người già, trẻ con lòi dom
- Hương phụ, Kinh giới tuệ, tán nhỏ mà uống, lại dùng những vị ấy đun nước mà rửa.
- Đi tiêu ra máu lòi dom
- Hoa mào gà trắng, Phòng phong đều nhau, tán nhỏ hoàn với hồ, uống với nước cơm, mỗi lần 70 viên.
- Đi lỵ lâu ngày mà lòi dom
- Nghiền Long cốt thành bột, rắc vào.
- Hậu môn lòi ra không thu vào
- Củ càng gai sắc nước mà xông rửa.
- Mộc tặc đốt tồn tính, Long cốt cùng nghiền nhỏ, rắc mà đẩy vào, khỏi ngay.
- Rễ mơ lông nghiền nhỏ, hoàn với hồ uống, lấy Ngũ bội tử, Bạch phàn đun nước mà rửa.
- Quả Bồ kết giã nát, hòa nước trong mà ngậm, tự nhiên thu vào, sau đó lại lấy nước ấy rửa cả lưng và bụng khiến cho khí lực vận hành, lại lấy vỏ cây Bồ kết tẩm váng sữa tán nhỏ hòa với Táo nhục uống cùng nước cơm mỗi lần 30 viên.
- Lấy nước trong của kim cương mài đá nam châm uống, lấy nước bôi ngoài, lấy nước mài sắt bôi vào đỉnh đầu, chỉ trong chốc lát thì co lên ngay.
- Trẻ con lòi dom là đầu ruột cùng lòi ra ngoài mà không thụt vào được vì bị tả lỵ lâu ngày, khí hư kém không thể đưa lên được
- Lấy hành nấu sôi, xông lúc còn nóng, rồi rửa cho mềm, lấy tay ấn vào hoặc dùng Ngũ bội tử tán bột bôi vào.
- Đầu ba ba, đốt tán, trộn dầu vừng bôi.
- Lấy đầu ba ba đốt lên khói, xông lâu lâu nó tự thụt vào, lại lấy đất vách lâu năm sắc sôi, trước xông sau rửa.
- Kinh giới, Tạo giác đều bằng nhau nấu sôi rửa, rồi lấy nước sắc bôi lên.
- Rau giấp cá, vò nát, trước tiên lấy Phác tiêu hòa trong nước rửa qua rồi trải lá chuôi ra, đặt giấp cá lên mà ngồi thì dom tự thụt vào.
- Bồ hóng, phân chuột 2 vị bằng nhau cùng tán đốt ra khói trong 1 cái nồi, ngồi lên trên nồi xông vài lần thì hết.
- Bèo ván, giã nát đắp vào.
- Hạt thầu dầu, lấy nhân 1 hạt, giã nát nặn thành bánh đắp trên chóp, hễ dom thụt lên thì bỏ thuốc đi, lấy nước rửa ngay.
- Trẻ bị 5 chứng trĩ, bất luận lâu hay mới
Chỉ thực, sao qua, tán, viên với mật bằng hạt ngô đồng, 1 lần 20 – 30 viên tùy trẻ lớn nhỏ uống với nước cơm lúc đói.
- Trẻ con lòi dom
Sa nhân tán nhỏ bỏ vào trong quả cật lợn buộc lại, luộc chín ăn rồi uống Bạch phàn hoàn[1] nếu nghịch khí đưa lên phù thũng mà suyễn thì khó chữa.