Cây bầu thuộc loại thân leo có tua cuốn, phân nhánh, thân phủ nhiều lông mềm, màu trắng. Hoa đơn tính màu trắng, cuống dài 15-20cm. Quả mọng màu xanh nhạt hay đậm, có hình dạng khác nhau, tròn, dài, thẳng hoặc thắt eo. vỏ già cứng hóa gỗ, thịt quả trắng. Hạt nhiều, trắng dẹt dài 1,5cm. Quả bầu dùng để ăn và làm thuốc chữa bệnh.
Theo Đông y, quả bầu có vị ngọt, tính lạnh, tác dụng giải nhiệt, giải độc, thông tiểu, tiêu thũng, trừ ngứa, chữa đái dắt, chữa phù nề, chữa đái đường, đái tháo, máu nóng sinh mụn lở. Hạt bầu chữa lợi, răng sưng đau, tụt lợi, chân răng lở ngứa v.v…
* Thuốc ứng dụng:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh đái dắt, đái ra máu
+ Quả bầu 50g
+ Rau má 30g
+ Rễ cỏ tranh 20g
+ Râu ngô 10g
Các thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 200ml nước đặc :. Người bệnh chia đều 3 lần uống trong ngày, trước bữa ăn. Cần uống liền 5 ngày.
+ Quả bầu 30g
+ Rau diếp cá 20g
+ Rễ cỏ tranh 20g
+ Bông mã đề 10g
Các thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 400ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 5 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa bệnh táo bón
+ Quả bầu 50g
+ Khoai lang 50g
+ Đường đỏ 30g
Các thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 400ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 5 ngày.
Bài 3. Thuốc chữa bệnh bí tiểu tiện
+ Quả bầu 200g
+ Hành củ tươi (cả lá rễ) 5 củ
Cả hai thứ cho vào nồi cùng 400ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 180ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 3 ngày.
Bài 4. Thuốc chữa lợi sưng đau
+ Hạt quả bầu 30g
+ Vỏ cây đại 5g
Cả hai thứ rửa sạch cho vào nồi cùng 400ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 100ml nước đặc. Người bệnh chia 3 lần ngậm trong ngày, cần dùng thuốc 2-4 ngày liên tục.
Bài 5. Thuốc chữa bệnh lở ngứa do máu nóng
+ Quả bầu 100g
+ Rau diếp cá 50g
+ Cây sài đất 30g
Các thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước, đun sôi kỹ, chắt lấy 200ml nước đặc. Người bệnh chia đều 3 lần uống hết trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 3 ngày.