Cây óc chó thân gỗ to, cao 15-25m. Vỏ nhẵn, màu tro. Lá dài kép lông chim lẻ 5-9 lá hình trái xoan nguyên. Hoa đơn tính, màu lục nhạt, có hoa đực hoa cái riêng biệt. Quả óc chó màu lục, vỏ hạt cứng. Nhân hạt được dùng làm thuốc chữa bệnh.
Theo Đông y, nhân hạt óc chó (hồ đào) có vị ngọt, tính ấm. Tác dụng tăng cường sức khỏe, tăng cân, đen tóc, trơn da, dùng làm thuốc bổ phổi, thận, cầm suyễn, nhuận tràng, chữa tiêu chảy, trị giun, chữa tiết tỉnh, ho lâu ngày, gối lưng đau mỏi.
Thuốc chữa bệnh từ quả óc chó:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh thận lạnh, ngang lưng đau mỏi
+ Nhân hạt óc chó 12g
+ Ba kích 10g
+ ô dược 8g
+ ích trí nhân 8g
+ Cẩu tích 8g
Các thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 200ml nước đặc. Người bệnh chỉa 3 lần uống hết trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 10-12 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa bệnh tiểu tiện ra sỏi
+ Nhân hạt óc chó 30g
Nhân hạt óc chó giã nhỏ nấu cháo cho người bệnh ăn trong ngày, lúc đói. cần ăn liền 15 ngày.
Bài 3. Thuốc chữa bệnh hen tức ngực
+ Nhân hạt óc chó 6g
+ Nhân sâm 6g
Cả hai thứ rửa sạch, cho vào nồi cùng 400ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy 150ml nước đặc. Người bệnh chia đều uống trong ngày 3 lần, sau khi ăn. cần uống liền 12-15 ngày.
+ Nhân quả óc chó 150g
+ Hạnh nhân 40g
+ Gừng tươi 40g
+ Mật ong 40ml
Quả óc chó bỏ vỏ cứng, làm sạch, hạnh nhân bỏ đầu nhọn; gừng tươi rửa sạch, thái mỏng.
Cả ba vị sấy khô, tán nhỏ mịn, dùng mật ong luyện viên bằng hạt ngô phơi khô đem dùng. Người bệnh ngày uống 3 lần, mỗi lần 10 viên với nước sôi để nguội, sau khi ăn.
Bài 5. Thuốc chữa bệnh táo bón
+ Nhân quả óc chó 50g
+ Vừng đen 30g
+ Khoai lang 50g
+ Mật ong 30ml
Quả óc chó bỏ vỏ cứng, vừng đen làm sạch, khoai lang rửa sạch thái hạt lựu. Nhân quả óc chó giã nhỏ cùng vừng đen, khoai lang cho vào nồi, thêm nước vừa đủ ninh nhừ thành chè. Khi chè đã nhừ cho mật ong vào quấy đều, chè sôi lại là được. Chia 2 lần cho người bệnh ăn trong ngày (sáng, tối), trước khi ăn. Cần dùng liền 5 ngày.
Bài 6. Thuốc chữa bệnh liệt dương
+ Nhân quả óc chó 30g
+ Ba kích 10g
+ ích trí nhân 8g
+ Cẩu tích 8g
+ Ô dược 8g
Các vị thuốc cho vào nồi, thêm 600ml nước, đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ, khi còn 300ml nước thuốc chắt lấy nước, bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày, trước khi ăn. Cần uống liền 11 ngày.
Bài 7. Thuốc chữa bệnh mắt mờ
+ Nhân quả óc chó 150g
+ Đỗ trọng 60g
+ Cố chỉ 40g
+ Tỳ giải 60g
+ Mật ong 60ml
Quả óc chó bỏ vỏ cứng, cùng các vị thuốc sấy khô, tán nhỏ mịn dùng mật ong luyện viên bằng hạt ngô phơi khô đem dùng. Người bệnh ngày uống 3 lần, mỗi lần 10 viên với nước sôi để nguội, sau bữa ăn.
Bài 8. Thuốc chữa bệnh sỏi mật
+ Nhân quả óc chó 150g
+ Kim tiền thảo 60g
+ Sơn chi 30g
+ Mộc thông 60g
+ Mật ong 50ml
Các vị thuốc sấy khô tán nhỏ mịn, cho vào lọ miệng rộng, cho mật ong vừa đủ quấy đều (thuốc hơi loãng). Người bệnh mỗi lần ăn hai thìa cà phê thuốc, ngày ăn hai lần (sáng, tối) trước bữa ăn.
Bài 9. Thuốc chữa ho
+ Nhân quả óc chó 100g
+ Gừng tươi 50g
+ Mật ong 60ml
Các vị thuốc sấy khô tán nhỏ mịn, luyện viên với mật ong phơi khô đem dùng. Người bệnh ngày uống 3 lần, mỗi lần 10 viên với nước sôi để nguội, sau bữa ăn.
Bài 10. Thuốc chữa bệnh kiết ly
+ Nhân quả óc chó 150g
+ Chỉ xác 50g
+ Quả bồ kết 50g
+ Lá mơ lông 150g
Các vị thuốc sấy khô tán nhỏ mịn. Người bệnh uống hai lần (sáng, tối), trước bữa ăn, mỗi lần 12g bột thuốc với nước sôi để nguội.
Bài 11. Thuốc chữa bệnh di tinh
+ Nhân quả óc chó 150g
+ Thục địa 50g
+ Kỷ tử 50g
+ Sơn thù 50g
+ Kim anh tử 50g
+ Nhụy sen 25g
+ Thỏ ty tử 25g
Các vị thuốc sấy khô, tán nhỏ mịn, dùng nước cháo đặc luyện viên bằng hạt ngô phơi khô đem dùng. Người bệnh uống 3 lần, mỗi lần 10 viên với nước sôi để nguội, trước bữa ăn.
Bài 12. Thuốc chữa bệnh đi tiểu nhiều
+ Nhân quả óc chó 150g
+ Thỏ ty tử 60g
+ Phúc bồn tử 40g
+ Hạt hẹ 20g
+ Kim anh tử 40g
+ Mật ong 60ml
Các vị thuốc sấy khô, tán nhỏ mịn, luyện viên với mật ong phơi khô đem dùng. Người bệnh ngày uống 3 lần, mỗi lần 12 viên với nước sôi để nguội, trước bữa ăn.